De onterechte vrees voor een nationaal park

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

De onterechte vrees voor een nationaal park

“Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen”, zong The Scene in 1990. Wie kent de leuke meezinger niet? Maar is dat zo dat de wereld van iedereen is? De lucht is dat misschien wel. Maar de grond? Elk stukje is wel van iemand. Zeker in ons dicht bevolkt Vlaanderen waar elk perceel een kadastraal nummer heeft en via het gewestplan of nadien aangepaste bijzondere plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen wel een bestemming heeft: wonen, landbouw, industrie, natuur, recreatie,… Alles ligt vast. Allemaal wettelijk verankerd.

Vlaanderen is 13.624 km² groot. 6,6 miljoen Vlamingen moeten hier wonen, werken, leven, genieten. Een rationeel en doordacht beleid is dan ook nodig om dit, met alle evenwichten van dien, mogelijk te maken. Akkers en grasland zijn goed voor bijna de helft van dat gebruik. Eén vijfde zijn bebouwde percelen waarvan meer dan de helft (13% van de totale oppervlakte) wordt ingenomen door woningen en bijhorende tuinen. De rest van die 20% zijn bedrijven, fabrieken, magazijnen,… Afhankelijk van de gehanteerde parameters kan je stellen dat de open ruimte in Vlaanderen 974.807 ha groot is. Dat is 72% van de totale 1.362.400 ha. Hierin onderscheiden we volgende drie categorieën: actieve landbouw 619.500 ha (46%), bos 107.700 ha (8%) en 247.600 ha (18%) zonder echte gebruiksindicatie. Doorheen die open ruimte lopen vele kilometers van wandel- en fietsroutes. Die open ruimte is waardevol en de voorbije jaren is het bewustzijn van de Vlaming voor zijn eigen natuur, landschap, stiltegebieden, mooie plekjes, enz. alleen maar toegenomen.

Het beleid in Vlaanderen heeft ook niet stilgezeten. Samen met provincies en lokale besturen werd er naarstig aan de weg getimmerd. Een weg om die open ruimte kwaliteitsvol te verbeteren en te ontsluiten zodat de mensen er ook van kunnen genieten. Toeristische diensten, regionale landschappen, departementen met landgebruik en natuur in hun portefeuille, bosgroepen, landbouwers en natuurwerkers,... Te veel om op te noemen maar ook genoeg om op het terrein het verschil te maken. Elke dag opnieuw. De goedkeuring in het Vlaams Parlement woensdag van het Parkendecreet is weer een goede stap in de juiste richting.

Het waren de N-VA jongeren en toenmalig minister Bourgeois (N-VA) die jaren terug het idee lanceerden om ook in Vlaanderen met nationale parken en landschapsparken te gaan werken. Gebieden die een meerwaarde betekenen voor mens en milieu. Waar in natuur én landschap geïnvesteerd wordt. Dat gekoesterd en ontsloten wordt. Waar promotie voor gemaakt wordt en op die manier voor alle betrokkenen meerwaarde creëert. Ook financieel. Het Park Hoge Kempen toont hoe het kan en het principe werd verankerd in het Vlaams regeerakkoord: 

“Tijdens deze regeerperiode richten we minstens een viertal Vlaamse parken op: omvangrijke gebieden met internationale uitstraling, een uitzonderlijke natuur en een unieke belevingswaarde, die een troef vormen op het vlak van recreatie en toerisme. We hanteren hierbij objectieve criteria op maat van Vlaanderen en die een voldoende hoge kwaliteit garanderen. We zorgen voor eenheid van beheer en streven naar het creëren van territoriale verbindingen.

Daarnaast maken we werk van de oprichting van landschapsparken: gebieden met een uitgesproken landschapskwaliteit, waarin vanuit een integrale visie ruimte is voor recreatie, natuur, landbouw, wonen, bedrijvigheid en toerisme.”

Ministers Zuhal Demir (N-VA) en Matthias Diependaele (N-VA) gingen er in 2020 mee aan de slag.

Doorheen de ganse procedure om heel het opzet in een decreet te verankeren kwamen steeds meer kapers op de kust. Belangenbehartigers probeerden het hele project te doen mislukken. Niettegenstaande ondertussen geweten is dat 70% van de Vlamingen het genegen is en een nationaal park in z’n eigen buurt wil. Niet alleen het decreet gevend werk kreeg heel wat tegenkanting, ook de implementatie op het terrein en de intentie van sommigen om een aanvraag voor een nationaal park in te dienen, werd onder vuur genomen. Op zich mag iedereen natuurlijk z’n rol spelen. Ook tegenstanders. Dat hoort zo in een democratie. Maar niet met valse argumenten aub.  

Argumenten als zou landbouw of industriële activiteit in een nationaal park niet meer kunnen noch uitbreiding daarvan nog mogelijk zou zijn, is totaal van de pot gerukt. Daarover laat artikel 8 van het decreet geen enkele onduidelijkheid bestaan:

“De erkenning als Vlaams Park of de werking van het parkbureau genereert geen verplichtingen of geen beperkende maatregelen boven op de vigerende regelgeving voor de houders van zakelijke rechten binnen of buiten een Vlaams Park.” Einde citaat.

Fractieleider Wilfried Van Daele (N-VA) verwoordde het woensdag mooi. Dit decreet biedt een kader en financiële ondersteuning. Het is als een doos die door de lokale besturen, de lokale eigendomhouders, gebruikers en betrokkenen kan gevuld worden zoals zij het zelf willen.

Bruno Tobback (Vooruit) vroeg zich af of er binnen de meerderheid wel iemand gelukkig is met dit decreet. Ik kon die assist niet laten liggen: “Ik kom zeer kort tussen, voorzitter, na de bevlogen tussenkomst van collega Tobback, die zoekt naar bevlogenheid of enthousiasme bij de meerderheid. Ik kan u zeggen, collega Tobback, dat er op dit moment gemeentebesturen zijn die ook bestuurd worden door leden van deze meerderheid die een dossier indienen voor een Nationaal Park. Dat enthousiasme is er dus wel degelijk, als ik u daarmee enige geruststelling kan geven.”

Met Dessel sprongen we mee op de kar van de gemeente Oud-Turnhout en de provincie om het dossier Nationaal Park Taxandria in te dienen. Het park zou zich over de grens met Nederland tot aan Eindhoven en Tilburg als “lage venen” uitstrekken. Ik geloof in het opzet. Ik geloof in de kansen. Ik geloof in de meerwaarde. Daarvoor doe ik aan politiek trouwens, lokaal en in Brussel, om daar waar kansen liggen ze met beide handen te nemen en het alzo voor ons allen beter te maken. Fijne zondag nog.

Kris van Dijck

Dessel, 11 juni 2023