De puntjes op de i

Wij werden als jonge VU’ers politiek gevormd door historici als Walter Luyten. Keken op naar Maurits Coppieters en wandelden in de voetsporen van Willy Kuypers en Jaak Vandemeulebroucke. Het dat-nooit-meer van zowel WO I als WO II werd onze gids. Als jonge Vlaams-nationalisten keken we naar Europa. Een vredevol Europa waar volkerenrechten én mensenrechten geen dode letter zouden zijn.

We trokken naar Baskenland, Zuid-Tirol, Occitanië en Noord-Ierland. Verbroederden met Corsicanen, Catalanen, Elzassers, Schotten, Bretoenen, Galiciërs en Friezen. Stonden op de eerste rij in Slovenië, Kroatië, Bosnië en Kosovo. Wij hadden én hebben overal in Europa vrienden. Onder de kerktoren nationalisme was niet aan ons besteed. Over internationalisme hoeven we van niemand lessen te krijgen. Het Europa van de volkeren. Daarin geloofden we als toekomsteinder voor een eeuwig vredevol Europa.

Ondertussen groeide Europa. Stap na stap breidde Europa uit. Met vallen en opstaan vaak gehinderd door referenda in lidstaten die kritisch naar Brussel keken. Iets wat ons Vlamingen door menig politicus van traditionele partijen en een normbepalende media als dom, niet wijs en gevaarlijk geduid werd. We hoorden allemaal schoon in de klas te zitten, te zwijgen en ja te knikken, want Europa had het goed voor met ons allemaal. Geen betweters of criticasters in het Europese huis.

Maar het huidig, door in eigen land vaak uitgerangeerde politici, geleide Europa heeft zijn focus verloren en verslikt zich in wat echt leeft in Europa. Voorzitter van de Europese Commissie Juncker komt doodleuk beweren dat er geen plaats is voor naties met minder dan zeven miljoen inwoners. Zelf was hij premier van een land met geen zeshonderd duizend ingezetenen. Schotten werden bezworen dat een ja voor onafhankelijkheid hen ondubbelzinnig uit de EU zou zetten. En de liberale fractievoorzitter die maar wat dolgraag naar onafhankelijkheid strevende Catalanen in zijn fractie heeft maar verder nationalisme bestempelt als het voorgeborchte van de gaskamer en Rajoy oproept hard op te treden tegen de hardleerse Catalanen. Hard? Is dat er op kloppen, gevangennemen en beschieten met rubber kogels? Of andere? Is dat hard genoeg?

Europa is verworden tot wat het tegenovergestelde is van wat wij, jonge Vlaams-nationalisten, wilden. Europa is een gebetonneerde vesting geworden van staten, de ene al wat centralistischer bestuurd dan de andere, als restant van bloedige oorlogen en koninklijke huwelijken en paringen. Naties, en zeker ook als leden van het Europese moederhuis, zijn evolutieve gegevens. Waarom kunnen Catalanen niet naast de Spanjaarden aan dezelfde Europese dis zitten? Te veel volk aan tafel? Europa, structureer u op een manier dat dat wel kan. Er zijn er nog die er bij willen! Door die volkeren af te wijzen bewijst de Europese Unie dat het niet om Europa an sich gaat, maar wel om de belangen van de individuele lidstaten. Wie zijn hier nu de verfoeide “nationalisten”? Het belang van de staat of die van het volk? Is dat het heilbrengende Europa?

De Catalaans-Spaanse crisis en de keuzes die Europa daar in maakt zijn van een dermate grofheid dat ook mijn geloof in de huidige Europese Unie smelt als sneeuw voor de zon. Een vredevol, toekomstgericht Europa zal er één zijn van volkeren of zal het niet zijn.

Kris van Dijck