Democratie is wonderful

Ik ga straks mijn vijftiende verkiezingscampagne in. Sinds 1987 sloeg ik er eentje over: 2007. Pas terug gestart als burgemeester met een volledig nieuwe ploeg liet ik, als Vlaams volksvertegenwoordiger, de federale verkiezingen aan mij voorbij gaan. Beter gezegd ik was zelf geen kandidaat want we schaarden ons met z’n allen achter dorpsgenoot Flor Van Noppen die opnieuw verkozen werd. Dus eigenlijk toch voor de zestiende keer de straat op. En het debatlokaal in. Dat laatste varieert van de TV-studio tot achterzaaltjes, maar vooral heel wat scholen. Ik doe dat graag; naar scholen gaan.

Nu vernam ik onlangs dat het geloof in de politiek én in de democratie bij de jongeren er geweldig op achteruitgaat. Meer nog dan bij ouderen. Graag verwijs ik ook naar de column van Leo Neels op de VRT-nieuwssite, 6 oktober 2018, vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen: “Een kwart van de 360.000 Vlaamse jongeren die binnenkort voor het eerst gaan stemmen, verkiezen een autoritaire leider boven de democratie. Ruim de helft is niet of nauwelijks geïnteresseerd in politiek; het laat hen koud dat ze voor het eerst mogen stemmen. Jongeren weten niet welke partijen besturen en een meerderheid kent haar of zijn burgemeester niet. Dit zijn onthutsende resultaten van een enquête bij Vlaamse jongeren die op last van VRTNWS werd uitgevoerd.” Hoe komt dat toch? Doet ons onderwijs z’n werk niet met burgerschapsvorming en participatie? Ik denk het wel maar ligt het probleem niet elders? Zou het iets met de opvoeding kunnen te maken hebben? Democratie is namelijk een bestuursvorm waarbij de besluitvorming vaak langzaam loopt en er compromissen moeten gemaakt worden…

Als ik kijk naar mijn generatie en de generatie na mij, ten opzichte van de generatie van mijn ouders, stel ik een groot verschil vast. Hoe onze ouders opgevoed werden kunnen we ons nauwelijks voorstellen. Weken van huis op kostschool of vanaf veertien gaan werken. Ouders die de regels bepaalden en waar niet van afgeweken werd. Het gaan en staan werd hen met de klok in de hand opgelegd. Er moest geluisterd worden: thuis, in de school, op het werk. Schoolwerk maakten ze zelf. En vakanties? Hoogstens eens een uitstapje naar zee of de Ardennen…
Hoe vergaat het dan onze kinderen? Zij worden met elke vingerknip op hun wenken bediend. Krijgen wat ze vragen. Worden gevoerd naar waar ze vragen. Worden op de koop toe verwend met reizen, de halve wereld rond. En als er op school iets mis gaat, is het ongetwijfeld de schuld van die slechte leerkracht. Terwijl wij als ouders een deel van de schooltaken op ons nemen. Ik verwijs ook naar de spijbelende klimaatjongeren die steeds maar de boodschap brengen dat er niks gebeurt, dat het allemaal veel te traag gaat en daar ook nauwelijks op tegengesproken worden. De politiek beschikt niet over aan- en afknopjes waarmee in een handomdraai alles verandert. We hebben een generatie gecreëerd die niet weet wat een echte “neen” of “wachten” betekent. Is dat hun schuld? Neen, dat is hun ouders hun schuld. Onze schuld. Mijn schuld. We kunnen niet anders om niet als buitenbeentjes bestempeld te worden en onze eigen kinderen tot spot van anderen te maken.

Daarom ga ik met plezier naar scholen. Om te duiden dat de wereld anders in elkaar zit dan: “Wij vragen, zij draaien.” Maar bovenal dat de democratie, zoals wij die kennen, een godsgeschenk is. Ik moet denken aan de bevlogen gids in Potsdam voor een paar weken die onder het communistisch juk leefde. Waar de DDR wel democratie in haar naam droeg, maar het verre van was. “Socialismus funktioniert nicht”, was haar conclusie na meer dan veertig jaar totalitair regime.

Democratie is een verhaal van verschillende meningen. Afwijkende meningen. Meningen die soms botsen en waar het debat met het woord gevoerd wordt. Waar de kiezer zijn keuze maakt en waar vervolgens meerderheden moeten gevormd worden. Liefst met zoveel mogelijk gelijkgezinden. Waarbij water bij de wijn moet gedaan worden en elke partij moet wikken en wegen hoe ver ze kan gaan. Wat mijn achterban verwacht, is daarbij een steeds weerkerende bekommernis. Partijen en politici die kunnen werven en overtuigen. Dat spel van besluitvorming. Is dat niet mooi? Ja, democratie is wonderful.

Kris Van Dijck