Kempens Forum voor Atoomstop

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

Kempens Forum voor Atoomstop

Het ligt niet in mijn aard om van leer te trekken tegen iets of iemand. Iedereen heeft het recht op een eigen mening. Iedereen mag die ook verkondigen. Maar trop is te veel zei ooit een Brussels politicus en dan vind ook ik het tijd om te reageren. Aanleiding een nieuwsitem op RTV vrijdagavond over de berging van hoogradioactief afval waarin in één adem Dessel genoemd werd als bergingslocatie en dat uit de mond van activiste Lea De Groof uit Mol namens het Kempens Forum voor Atoomstop. Als burgemeester, noch als voorzitter van STORA (Studie en Overleg Radioactief Afval) Dessel kan ik dit zomaar laten passeren.

Of je nu voor of tegen kernenergie bent - en ik ben duidelijk voor - , de nucleaire technologie wordt voor veel meer gebruikt dan in kerncentrales elektriciteit te maken. In kernreactoren worden materialen aangemaakt die een brede waaier van toepassingen kennen. Denk aan radio-isotopen om kanker of pijn te bestrijden. Denk aan bestraald silicium dat de geleiders vormt waardoor onze windmolens en zonnepanelen ons elektriciteit kunnen verschaffen. Maar denk ook aan de nucleaire toepassingen voor het vroegtijdig opsporen van ziekten. Of de radiografie en scans bij jouw tandarts of in het lokaal ziekenhuis. We kunnen ons geen wereld zonder kernreactoren of nucleaire technologie voorstellen. Het redt mensenlevens. De balans is veruit positief. En ja, dat genereert afval. Het is dan ook de verdomde plicht van onze samenleving om dat gevaarlijk afval veilig te bergen en weg te houden van mens en milieu. Dat doe je dus duidelijk niet door alleen maar te roepen: “Niet hier!” Iedereen kan dat roepen: “Niet hier!” Niet hier is dan ook de voorbode van nergens. En nergens is geen optie. Punt.

Als straks minister Verlinden de nucleaire vergunning tekent (wat eerstdaags gebeurt) zal het net iets meer dan 25 jaar geduurd hebben om een oplossing te vinden voor het bergen van laagactief, kortlevend (300 jaar) nucleair afval. 70.500 m³ in totaal. Het volledige tot op heden uitgetekend, gerealiseerd en gepland Belgisch nucleair programma. Of één voetbalveld groot en 10m hoog.

Dat proces startte in januari 1998 toen de regering Dehaene II opdracht gaf aan NIRAS om in die gemeenten met nucleaire activiteiten en gemeenten die zichzelf kandidaat stelden (die waren er niet) een draagvlak te zoeken. Finaal namen alleen de gemeenten Dessel en Mol de handschoen op. De grote vervuilers van Doel (Beveren) en Tihange (Hoei) deden dat hun neus bloedde. Twee gemeenschappen van amper 45.000 inwoners namen onder de vorm van twee lokale partnerschappen van studie, inspraak en overleg de verantwoordelijkheid op ten aanzien van meer dan 10 miljoen landgenoten. Van bij aanvang was ik zeer betrokken partij en nam steeds mijn verantwoordelijkheid; kritisch met de vaste wil een oplossing te vinden. Dit bergingsproject, het zogenaamde cAt-project, kent dus haar volle afhandeling. Maar er is natuurlijk nog veel meer.

Recentelijk nam deze Vivaldi-regering de beslissing dat NIRAS het proces moet starten om ook een oplossing, lees berging, te vinden voor het middel- en hoogactief langlevend afval. Dit afval, laat het ons eenvoudig houden dat in hoofdzaak wat de hoge activiteit betreft bestaat uit de gebruikte brandstofelementen uit de kerncentrales, is van een heel andere orde dan het afval dat we in Dessel gaan bergen. Dit is afval dat tienduizenden jaren actief zal zijn en dus ook tienduizenden jaren moet weggehouden worden van mens en milieu. Zeker op technologisch, wetenschappelijk en financieel vlak ga je hier niet over één nacht ijs. Ook niet als het gaat over het vinden van een geschikte berging die, laat ons eerlijk zijn, vooral technisch de optimale locatie moet zijn. Het gaar hier niet over wat GFT-afval…

Wat we zeker moeten weten:

1. Europa eist van al haar lidstaten dat ze een oplossing hebben.
2. Dit afval, in welke vorm dan ook - heropgewerkt en verglaasd of in de bestaande bundels - moet nog decennia bovengronds afkoelen. Zeker als het in klei geborgen gaat worden.
3. Onder het SCK in Mol (en niet in Dessel) bevindt zich al veertig jaar een laboratorium, HADES, waar getest wordt of klei, in dit geval Boomse klei, een geschikt gastgesteente is.
4. Hier vind je de link naar een duidelijke uitleg over het plan van aanpak: https://www.niras.be/beheer-van-radioactief-afval-een-maatschappelijk-vr...

Wat lees ik op de website van RTV: “Het Kempisch Forum voor Atoomstop is er rotsvast van overtuigd dat er binnen afzienbare tijd hoogradioactief afval in de Kempen geborgen zal worden, meer bepaald in Dessel. Het studiecentrum voor Kernenergie voert al meer dan 40 jaar onderzoek uit naar de berging van radioactief afval, en volgens hen ZOU de Kempense kleigrond daar wel eens geschikt voor kunnen zijn. Maar of dat ooit daadwerkelijk zal gebeuren, is nog niet duidelijk.” Daar gaan we dus weer: “rotsvast” en vele “zullen” en “zouden”.

Wil de dame van het Kempens Forum voor Atoomstop, die ook lid is van het Mols partnerschap MONA (equivalent van STORA Dessel) zich eens aan de afspraken houden? Het is wel haar partij die in de federale regering de krijtlijnen voor dit dossier mee uittekende; met name dat er een brede bevraging bij de bevolking dient opgestart te worden in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting om het debat publiek te voeren. Van De Panne tot Sankt Vith. Van Poppel tot Virton. (zie link hierboven)  

Ik heb het dus gehad met het Kempens Forum voor Atoomstop, pseudoniem voor mevrouw Lea De Groof, en het viseren van Dessel. Het enige dat mevrouw De Groof tot op heden bereikte was ooit een zitje voor haarzelf in de Molse gemeenteraad en dat voor het huidige Vooruit. Een politieke fractie die ik trouwens verantwoordelijk stel voor het verdwijnen van Belgonucleaire en in het zog daarvan de teloorgang van de fabricatie van nucleaire brandstofelementen in mijn gemeente. Goed bezig Lea.

Het enige dat wij vanuit Dessel vragen, is dat het debat op een serene en open wijze gevoerd wordt. In heel het land. Dat er geen valse flodders afgeschoten worden die de sereniteit schaden en alleen maar leiden naar achterdocht en wrevel want daar heeft niemand, maar dan ook niemand, iets aan. Zeker de vele generaties die nog na ons komen niet.

Zo, de puntjes staan wat mij betreft op de i. Nu me klaarmaken om te gaan repeteren voor Wettewa en deze namiddag Jong N-VA rondleiden op onze nucleaire site. De zondag is dus alweer flink gevuld. Maak ook jij er een fijne dag van.

Kris van Dijck

Dessel, 16 april 2023