Meneer Vanneste en goed onderwijs

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

Meneer Vanneste en goed onderwijs

Mijn dorpsgenoot Tijs Vanneste, alias Jef Van Echelpoel of Thijs Van Hespen voor de Facebook-vrienden, deed me van de week tweemaal verrassen. Of misschien toch weer niet, want dat Tijs wat in z’n mars heeft weten we al lang. Ik heb hem hier in ons dorp weten opgroeien waarbij hij menig harten wist te veroveren als zanger van Oceans of Sadness, een lokale metalband die niet alleen vele malen het podium van Graspop besteeg maar ook internationaal toerde. Het was zijn nieuwe TV-reeks ‘Meneer Vanneste’ bij productiehuis De Chinezen, waarmee hij voordien tot tweemaal toe ‘De Kemping’ draaide, dat me grote ogen deed trekken.

Eerst was er de woensdagochtend. Studio Brussel pakte uit met een anthem, een hymne, van Tijs en Mario Goossens aan Graspop dat na twee Coronajaren weer met stip op onze kalender staat. https://gmm.lnk.to/anthem Voor wie nog niet de kriebels te pakken heeft, met dit nummer kan het niet snel genoeg 16 juni zijn. We kijken er naar uit om eindelijk 35 jaar Graspop en 25 jaar Graspop Metal Meeting te kunnen vieren in een vier dagen durend festival, en wat mij betreft het beste festival ter wereld. Enig chauvinisme zal me bij deze wel vergeven zijn zeker.

Dra volgde de tweede verrassing. Als weinig of geen TV-kijkende Vlaming kwam ik er pas gisterenochtend achter dat Tijs met een nieuwe TV-serie ‘Meneer Vanneste’ uitpakt, waarbij hij opnieuw de draad opneemt met zijn vorig beroep: leraar. En hoe. Na het bekijken van de eerste aflevering, waarin ik heel wat bekende gezichten de revue zag passeren, las ik ook de commentaren in kranten en sociale media. Daarin toch een aantal zaken die ik niet zomaar over mijn kant kan laten gaan. En ja, nu ga ik politiek, kan je het een minister van Onderwijs, die tweeëneenhalf jaar op post is en twee jaar Corona op z’n bord kreeg, verwijten dat de kwaliteit al twee decennia daalt? Hoe goedkoop. Als er een probleem is, en dat is er, zijn we dan niet collectief schuldig? En ja, dat manneke op de laatste rij mevrouw De Kock van De Standaard doet er iets aan.

Ik ga echt niet met een weegschaal afwegen wie de voorbije 27 jaar, zolang ik in het parlement zit en 24 jaar in de commissie onderwijs actief was, minister van onderwijs was. Indien men dat toch wil, dan is er alvast één partij die echt het schaamrood op haar wangen zou mogen krijgen… Ik doe dat niet, al zou ik dat gemakkelijk kunnen. Ik herinner me nog levendig dat toen ik als fractieleider van de N-VA kritisch was over de hervorming secundair onderwijs van Pascale Smet (Vooruit) een actuadebat, live uitgezonden via Villa Politica, in de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement aan mijn been had. Ik ben nog steeds de enige die dat op z’n cv kan schrijven. Meer dan eens werd de N-VA voor haar kritisch geluid en haar waarschuwingen omtrent kwaliteitsdaling alsook haar voorstellen om het tij te keren door de collega’s en gesteund door de pers een gebrek aan loyaliteit verweten. Wie het schoentje past trekke het nu aan zou ik gemakkelijkheid halve nu kunnen zeggen.

Ik meen echter oprecht dat het aan ons allen is om het geweer van schouder te veranderen en de verwijten achterwege te laten: minister, parlement, schoolbesturen, koepels, vakbonden, leerkrachten, maar ook ouders, pers en samenleving. Want, wat verlangen we heden ten dage allemaal van onderwijs? Terug naar de basis misschien: onderwijs is lesgeven en leren. Opvoeden gebeurt in de eerste plaats thuis.

Tegen de achtergrond van dit alles was ik woensdagnamiddag een aandachtige maar ook verbouwereerde toeschouwer toen in het Vlaams Parlement nogmaals een actuadebat losbarstte over de kwaliteitsdaling in ditmaal het basisonderwijs. Rekenen en begrijpend lezen beginnen dramatische proporties aan te nemen. En wat was de rode, maar ook wel blauwe en groene, draad bij dit debat? De lege brooddozen en het ontbreken van warme maaltijen op school. Hoe frustrerend. Is er een armoede probleem? Jazeker. Maar moet dat centraal staan in een debat over rekenen en begrijpend lezen? Trap aub niet in dezelfde val van datgene dat voor de onderwijsmensen net die druppel te veel is: al de problemen van de samenleving op hun nek krijgen. Stop daar aub mee. Daarom; waar het echt om draait in het onderwijs:

De dalende leerprestaties van Vlaamse leerlingen in internationaal vergelijkend onderzoek, zoals PISA, PIRLS en TIMMS, leidden in maart 2020 op initiatief van de door sommigen verketterde minister Ben Weyts tot de oprichting van de commissie Beter Onderwijs. Hij was nog geen half jaar in dienst… De vraag werd gesteld aan 7 academici en 7 praktijkmensen om zich te beraden over de belangrijkste aandachtspunten die ons onderwijs torst, maar vooral ook om te adviseren over mogelijke oplossingen. De belangstelling uit het onderwijsveld was zeer groot: bijna 1000 leerkrachten stelden zich kandidaat om mee te werken. De Commissie werkte iets langer dan een jaar aan dit rapport.

De adviescommissie beseft dat de uitdagingen vandaag misschien groter zijn dan ooit, maar haar conclusie is helder: het Vlaamse onderwijs kan opnieuw aanknopen bij de internationale top als we samen naar de kern gaan. Leerkrachten moeten ruimte hebben voor hun kerntaak (lesgeven) en de kern van het onderwijs moet kennisverwerving en cultuuroverdracht zijn als springplank naar diepere inzichten en complexere vaardigheden.

Onderwijsvernieuwingen zonder wetenschappelijke onderbouw moeten geweerd worden en de samenleving mag niet elke maatschappelijke taak doorschuiven naar het onderwijs.

In totaal bevat het rapport 58 concrete adviezen en 10 speerpunten om de onderwijskwaliteit op te krikken die me als muziek in de oren klinken. Laten we daar nu met z’n allen consequent naar handelen. De analyse en de woorden zijn er; nu de daden. Voor wie het ten gronde wil doornemen en het sloganeske wil overstijgen? U kan het uitgebreide rapport hier vinden: https://onderwijs.vlaanderen.be/sites/default/files/2021-10/RAPPORT-OK19...

Misschien wil ik er nog één element uitlichten: “Ouders moeten de pedagogische werking van de school voluit ondersteunen: in plaats van ‘mijn kind, schoon kind’ is het in het belang van de kinderen om aan hetzelfde zeel te trekken met het schoolteam. Ouders moeten ook geen opvoedtaken afschuiven op de scholen.” Zo lees ik in het rapport. Ik durf daar nog het element van tucht en discipline aan toevoegen. Enkel op die manier zal de leerkracht terug het respect afdwingen dat hij of zij verdient. Basis om succes te verkrijgen.

Tot slot. Waarom ik zo blij ben met de reeks ‘Meneer Vanneste’? Meer dan eens heb ik het idee geopperd om een TV-serie te maken waarbij de school en de leerkracht centraal staat. In positieve zin. Want wat ook waar is, als we het beeld van leerkracht zijn willen bijstellen en de job aantrekkelijk willen maken, dan moeten we echt wel stoppen met klagen en zagen. Wees nu eerlijk: welke jongere wil er voor een beroep kiezen waarover alleen maar onheilsberichten verschijnen? Leerkracht zijn is top. Laat ons dat uitschreeuwen over de daken. Bedankt Tijs. Je hebt opnieuw een steen verlegd in de rivier. Fijne zondag allemaal.

Kris van Dijck

Dessel, 5 juni 2022