Ontdopen

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

Ontdopen

Vanochtend wil ik het eens hebben over de hype van de week: de BV’s die lopen te pronken in onze media met hun ontdoping. Ik gun hun dat “moment de gloire”. Waren ze islamiet en brachten ze dezelfde boodschap, ze konden per kerende een onderduikadres gaan zoeken.

Aanleiding tot dit alles is de TV-reeks “Godvergeten” waarin mannen en vrouwen getuigen hoe ze als kind misbruikt werden door katholieke priesters en paters. Het is en blijft een regelrechte schande. Op geen enkele manier goed te praten. Integendeel. Van kinderen blijf je af. Wie of wat je ook bent. Verzwarend hierbij is dan nog dat hij die het woord van God preekt, die een enorm gezag uitoefent op de gelovige, bij het slachtoffer in kwestie nog meer vertwijfeling, nog meer schaamte, nog meer pijn veroorzaakt. Daders dienen dan ook gestraft en slachtoffers verdienen de beste zorg. Punt.

“Ja. We hebben gefaald,” gaf de nieuwe aartsbisschop Luc Terlinden gisteren ootmoedig toe tijdens de homilie in de Sint-Romboutskathedraal van Mechelen, “door soms te relativeren en niet de omvang van de persoonlijke drama’s te zien. Door niet altijd consequent te handelen of de gepaste en doortastende maatregelen te nemen. En zelfs door misdaden in de doofpot te stoppen."

Ik maak even een zijsprong om tot het punt te komen dat ik vandaag wil maken.

Mijn vader, straks 26 jaar geleden overleden was een diepgelovig katholiek man. Op zijn 28ste slachtoffer van een zwaar verkeersongeval heeft hij heel de rest van zijn leven zware pijnen moeten doorstaan. Neem aan dat dat indruk maakt op een kind, op een gezin. Een lijdende vader. Zijn geloof was zijn houvast. Hij kon uren naar het Mariabeeld kijken dat op de schouwmantel bij ons thuis stond. Biddend. Een “Onze-Lieve-Vrouw-van Vlaanderen”. Zijn rotsvast geloof dat hij het beter zal hebben in de hemel hield hem overeind. Wij woonden vlak bij de kerk en als de klokken luidden bij een overlijden durfde hij, zeker op dagen dat hij het moeilijk had, me wel eens toevertrouwen: “ weer iemand die gelukkig is.” Begrijp je dat?

Toen hij nog kon ging hij op zondagavond naar de kerk. Ja, toen was er bij ons in het dorp naast de zaterdagavond mis, die van de zondagochtend om half negen en de hoogmis om 10 uur nog een mis om 18uur. Ik zie me nog naast hem zitten. Aangezien hij slecht te been was, was het afgesproken dat de priester de communie tot bij hem bracht. Wat niet altijd gebeurde. Vergeten? Moedwillig? Het feit dat het bij ons thuis al Volksunie was en de toenmalige parochiepriester daar niet al te hoog met opliep om het in bedekte termen te zeggen, deed ons eerder dat tweede vermoeden… Mijn vader vond dat verschrikkelijk. Maar zijn geloof was sterker dan die priester. Hij had die man niet nodig om gelovig te zijn en te blijven. Bij de nieuwe parochiepriester, net als mijn vader afkomstig van Brecht, werd voor mijn vader die steeds moeilijker de verplaatsing naar de kerk kon maken de regeling getroffen dat de zondaghostie door mijn moeder meegebracht werd naar huis.

De slachtoffers van kindermisbruik maakten veel, heel veel erger mee. Dat zij hun geloof zouden afgezworen hebben, dat zij zich zouden laten ontdopen, alle begrip. En ja, dat die verhalen en getuigenissen ook anderen die stap doet zetten is ook hun volste recht. Maar waarom daar zo mee lopen te koketteren, te pronken? Waar is dat voor nodig?

Ik blijf het vreemd vinden dat wanneer er iets mis is in de katholieke kerk het beau monde is om dan maar met de hele kerk af te rekenen, terwijl er in die geloofsgemeenschappen ook enorm veel goeds gedaan werd en wordt. Of gewone mensen die er hun zingeving en vertrouwen in vinden. Ze zijn met steeds minder maar priesters en zusters die zoveel goeds deden in parochies, in scholen, in ziekenhuizen, in zorginstellingen. Mag dat ook nog gezegd?

Toen in 2010 het schandaal rond de toenmalige bisschop van Brugge Vangheluwe losbarstte was dat ook zo. De nog meer dan 20.000 geestelijken die dit land nog telde dreigden meegesleurd te worden in het verderfelijk verhaal. Samen met collegae Vlaams volksvertegenwoordigers Johan Sauwens (CD&V) en Karlos Callens (VLD) organiseerden we een door 1.200 mensen bijgewoonde dankviering in de Mariahal in Scherpenheuvel voor hen die het wel goed deden en hun hele leven het beste van zichzelf gaven.  Ik lees in een krantenartikel van toen: “…dat de initiatiefnemers kindermisbruik veroordelen als een gruwelijk misdrijf. Ook schuldig verzuim noemde hij (Sauwens) onaanvaardbaar. Na een minuut stilte voor de slachtoffers vroeg hij dat het gerecht ter zake zo snel mogelijk klaarheid schept. De onthullingen van de afgelopen maanden betekenen echter geenszins dat alles en iedereen die geëngageerd is in de kerk zonder meer verdacht is.”

Het theatraal gedoe van diegenen die zich laten ontdopen stoort mij. Zij mogen dat. Maar ik heb daar geen boodschap aan. Of iemand gedoopt, ontdoopt, moslim, Jood of atheïst is? Mij om het even. Voor mij telt de mens. Wat niet wil zeggen dat ik met vrienden niet daarover kan of wil spreken. Zeker wel. Maar dat is dan in een zekere intimiteit die ik respecteer.

Ik moet aan volgende anekdote denken, of ze waar gebeurd is weet ik niet, maar ik vind het een mooie. Ergens begin jaren tachtig. De jonge aartsbisschop Godfried Daneels liet aan partijvoorzitter Vic Anciaux vragen wie de katholieke parlementsleden van de Volksunie waren om hen uit te nodigen voor een bepaalde viering. Misschien wel zijn wijding als aartsbisschop in 1980? Antwoord van Vic Anciaux: “dat weet ik niet.” Terecht.

Laat ons elkaar niet afrekenen op wat we geloven of niet geloven. Wel op hoe we er zijn voor elkaar. Is dat niet beter, zeker op een zondag, de Dag des Heren, voor sommigen toch? Fijne zondag nog.

Kris van Dijck

Dessel, 17 september 2023