Quo vadis kernenergie

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

Quo vadis kernenergie

Als burgemeester van een gemeente met heel wat linken met de nucleaire industrie én als bezorgde burger stel ik me twee pertinente vragen. Ten eerste of kenenergie nog een toekomst heeft? En meer nog: is er een toekomst zonder kenenergie? Rond heel het debat m.b.t. kernenergie in België zijn er heel wat zaken die me mateloos storen. Ofwel omdat ze pertinent fout zijn. Dan wel dat ze getuigen van een enorme hypocrisie. Daarom moeten diegenen die wel geloven in kernenergie, die er van overtuigd zijn dat kernenergie een belangrijke rol vervult in een duurzame, veilige, betrouwbare en betaalbare energievoorziening, meer dan ooit hun stem laten horen.

In het licht van de klimaatopwarming en de strijd om een energietransitie waarbij we van een nul-uitstoot van CO2 dromen, begrijp ik niet dat het eerste waar men de strijd tegen voert, de kernenergie is. De energiebron die geen CO2 uitstoot moet het ontgelden. Ergo. We gaan kerncentrales sluiten om ze te vervangen door gascentrales, of godbetert door kolencentrales zoals in Duitsland. En als we dan te kort komen gaan we elektriciteit kopen, vervaardigt in Franse kerncentrales. Daarnaast wordt het verbranden van hout geduid als groene stroom. Kernenergie hoort dan weer thuis in de rubriek grijze stroom. Dus CO2 creatie is groen. Geen CO2 is grijs. Je moet het maar aan elkaar weten te knopen.

Maar kernenergie levert ons zoveel meer dan elektriciteit uit kerncentrales. Hier in Mol bij het SCK wordt 40% van de wereldmarkt van isotopen om kankers te bestrijden gefabriceerd. Om die isotopen te maken heb je een kernreactor nodig. En wat ook bestraald moet worden zijn de seliciumgeleiders die onze zonnepanelen en windturbines elektriciteit doen fabriceren. Geen kernreactor is geen “alternatieve” energie van wind en zon. Maar dat vergeet men liefst allemaal even als men de strijd aangaat tegen kernenergie.

Deze dwaze politiek, want zo noem ik hem, gaat ons in een positie brengen die nefast zal zijn. Vooreerst voor onze portemonnee. De energieprijs, en zeker die van elektriciteit swingt de pan uit. En ik voorspel: you ain’t seen nothing yet.

Een ander element dat de prijs van onze elektriciteit bepaalt is de prijs opdrijven via allerlei taxen met het doel de consument minder te laten gebruiken. De consument andere gewoonten aankweken zoals dat dan heet. Het is een ingebed beleid gebaseerd op groen fundamentalisme. Spraakmakend is het verschil in aanpak tussen de Vlaamse en federale overheid. Maatregelen van beiden deden onlangs de prijs dalen met 7,2% vanwege Vlaamse maatregelen en 15% stijgen dankzij federale, Belgische maatregelen.

Als minister Zuhal Demir nu een lans breekt om woningen verplicht te isoleren, is dat eveneens met het verhaal in ons achterhoofd om het betaalbaar te houden. Elke euro die gespendeerd wordt aan isolatie, en waarbij de Vlaamse overheid bij zal springen (laat ons dat niet vergeten), betaalt zichzelf terug in een lagere energiefactuur. Minder verbruik is goed voor uw geldbeugel, en afhankelijk van de energiebron ook goed voor het milieu.

Waar de politiek om de kerncentrales te sluiten ook nefast voor is, is de leveringszekerheid. Niets is zo betrouwbaar in productie dan kernenergie. En ja, er kan al eens een centrale stilgelegd worden. Bij revisie. Voor herstellingen. Uit veiligheidsoverwegingen. Maar niet zoals bij zon- of windenergie waar het weer er voor kan zorgen dat geen enkele molen draait of geen enkel paneel licht vangt. Die leveringszekerheid moet maken dat we niet in het duister komen te zitten, of onze industrie, die elektriciteitsopslorpend is, stil komt te liggen.

De Hoge Gezondheidsraad kwam van de week opnieuw aandraven met allerlei doemscenario’s. Wat als er in Doel of Tihange iets gebeurt?... Ik hoop dat er daar nooit “iets” gebeurt, laat dat duidelijk zijn. Maar wat als in Grevelingen of Chooz “iets” gebeurt? Acht kerncentrales net over de Franse grens. Of in Borsele, Nederland, op de Scheldeoever? België is geen eiland noch omringd door hoge muren of zich bevindend onder een glazen stolp. Dat wetenschappers verbonden aan het SCK hun steun aan dit rapport introkken spreekt boekdelen. À propos, wordt aan de echte deskundigen, die nucleaire wetenschappers, eigenlijk ooit iets gevraagd? Zij die het weten worden niet gehoord. Van vooringenomenheid gesproken…

Het pleidooi om Doel 4 en Tihange 3 langer open te houden is in alle opzichten voor 100% te verdedigen. Het afval hoor ik u zeggen. Of deze twee kerncentrales nu langer open blijven of niet. Het afval is er al! Een langer openhouden doet niks af aan de te ontmantelen gebouwen. De hoeveelheid laag- en middelactie afval zal nauwelijks toenemen. Enkel het hoogactief, de gebruikte brandstofelementen, zal wat toenemen maar zal nauwelijks impact hebben op de wijze van behandelen en opslaan van dit afval.  

Tot slot moeten wij stoppen met ons blind te staren op de huidige generatie hogedruk kernreactoren. Ook hier biedt zich een evolutie aan. Een evolutie naar kleinere, modulaire centrales die in serie kunnen geassembleerd worden op industriële schaal, als een evolutie naar andere brandstofelementen. Een transitie van uranium naar thorium bijvoorbeeld wat de mens voor eeuwen zekerheid kan bieden.

De manier waarop we ons onverantwoord afhankelijk maken van het nabije én verre buitenland is gewoon wraakroepend. Waar we goed in waren en zijn, de nucleaire technologie en knowhow, blijven we van de hand doen. Masochisme ten top. En ik weet waar dat gaat eindigen. Als straks de facturen niet langer betaalbaar zijn. Als straks door middel van afschakelplannen we uren in de duisternis zullen zitten. Dan zullen alle, maar ook alle politici met de vinger gewezen worden. Ook diegenen, zoals ik, die al jaren waarschuwen maar niet gehoord worden of smalend weggezet worden. De overheid zal verweten worden dit te hebben laten gebeuren. En met het sluiten van de kerncentrales zal de werking van de democratie in vraag gesteld worden.

Het kan niet snel genoeg januari zijn, wanneer ons nucleair communicatie- en informatiecentrum Tabloo hier in Dessel haar deuren opent voor het grote publiek. Wanneer mensen kennis kunnen maken met de wondere wereld van radioactiviteit. Inzicht zullen verkrijgen in wat het is en wat het niet is. Om te beseffen dat we iets waardevols de nek aan het omwringen zijn.

Ja, van het uit handen geven van zoveel kansen lig ik wakker. Ook de voorbije nacht. Vandaar mijn vroeg schrijfsel voor deze zondag. Maak er een fijne zondag van.

Kris van Dijck

Dessel, 31 oktober 2021