Samen actief voor een veilig verkeer

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

Samen actief voor een veilig verkeer

Vandaag snijd ik een complex en geladen onderwerp aan: verkeersveiligheid. Complex, omdat het zowel te maken heeft met de infrastructuur als met het gedrag van de weggebruiker. Geladen, omdat we steeds de situatie bekijken vanuit het oogpunt waarop we ons op dat moment zelf bevinden. Als automobilist kijken we anders tegen het verkeer aan, dan als voetganger of fietser. Of waar ik vlot door de straten van anderen wil kunnen rijden, verwacht ik dat in mijn straat de leefbaarheid niet in het gedrang komt en iedereen zich netjes aan de regels houdt. Geladen, omdat we allemaal wel eens fouten maken in dat verkeer. Ook ik. Moeten we daarom over verkeersveiligheid zwijgen? Zeker niet. Integendeel zelfs. Indien alleen de 'foutlozen' recht van spreken zouden hebben, het zou muisstil zijn… Onze eigen ervaring moet ons juist meer tot bezinning brengen zodat we er de juiste lessen uit trekken. Wanneer ieder voor zijn eigen deur keert, is de straat proper. Een oud Vlaams spreekwoord dat ook in het verkeer als een paal boven water staat.

Na weken van interne voorbereiding door onze medewerkers en bezoeken aan Willebroek en Duffel, was het nu aan ons, lokaal bestuur Dessel, om gastheer te zijn voor de werkgroep ‘Verkeersveilige Gemeente”, geïnitieerd door het provinciebestuur van Antwerpen. Namen donderdag naast het provinciebestuur deel: het studiebureau Mint, de Vlaamse Stichting Verkeerskunde, onze lokale politie, de gemeenten Baarle-Hertog, Boom, Willebroek en wijzelf natuurlijk. Dit alles net in een periode dat Dessel gebukt gaat onder wegenwerken op de gewestwegen en duizenden auto’s en vrachtwagens gebruik maken van omleidingswegen, opgesplitst tussen plus en min 3,5 ton. Ja, ook een omleiding voor fietsers. Het gaat hier over rioleringswerken en het aanleggen van nieuwe, veilige fietspaden.

Op zulke momenten staan de zenuwen nog meer gespannen dan anders. Over de veiligheid, maar ook met betrekking tot de bereikbaarheid van bedrijven, ondernemingen en winkels. Begrijpelijk. En straks komt daar de massale instroom voor Graspop nog eens bij… Maar wegenwerken zijn nu eenmaal een noodzakelijk kwaad. Geen onderhoudswerken aan riolen, wegen, fiets- en voetpaden zou nefast zijn voor de verkeersveiligheid. Daar begint het en als je eieren wil bakken, moet je schalen breken. In die periode is oplettendheid en waakzaamheid nog meer dan anders noodzakelijk. Want, en dat is ook waar, elke wijziging in wat mensen gewoon zijn, houdt een bijkomend risico in.

Dit alles tegen de achtergrond dat het niet goed gaat met de verkeersveiligheid in Vlaanderen. In 2021 291 doden. 45 meer dan het jaar voordien. Weliswaar een daling bij fietsers (van 72 naar 67) en de motorfietsers (van 33 naar 30), maar een stijging bij auto-inzittenden (van 81 naar 97), voetgangers (van 29 naar 43), ongevallen met vrachtwagens (van 53 naar 68) en met lichte vrachtwagens (van 30 naar 45). De letselongevallen kenden een stijging van 14% op één jaar tijd. Van 29.947 in 2020 naar 34.264 een jaar later. Beangstigend vooral de stijging van ongevallen met e-steps en speed pedelecs.

Als lokaal bestuur hebben we dus een cruciale verantwoordelijkheid om er voor te zorgen dat de infrastructuur in orde is. Maar eveneens dat het gebruik van de openbare weg duidelijk leesbaar is. Dat kruispunten overzichtelijk zijn. Dat oversteekplaatsen logisch aangebracht zijn. Dat inventariseren en oplossingen formuleren is een eerste aanzet. Daarop volgt uitvoeren. Misschien eerst met proefopstellingen, vervolgens duurzaam en definitief wat een enorme financiële investering vergt.

Een volgende stap is natuurlijk preventie en opleiding. We moeten van iedereen kunnen verwachten dat de verkeersregels gekend zijn én toegepast worden. Ook door de zwakke weggebruiker. Een voorbeeld. Vlak bij mij bevindt zich een woonstraat met wel wat doorgaand verkeer. Aan één zijde legden we een veilig voetpad aan, gescheiden van de rijweg door middel van lage laanbeplanting. Aan de overzijde werden bomen gepland. Waar zie ik steevast de voetganger lopen? Neen, niet op dat goede, egale voetpad. Wel aan de overkant op de rijweg. Ik begrijp dat niet. Of vele fietspaden, ook bij mij in de straat, gescheiden van de rijweg. Als ik tien fietsers zie passeren, rijdt een enkeling op het fietspad. En neen, dat fietspad ligt niet slecht. En dan nog. Ook dat vind ik een vals argument. Goed of slecht, het fietspad ligt er voor de fietser!

Het omgekeerde stel ik vast bij het parkeren van auto’s. Waar die rechts op de rijweg horen geparkeerd te worden, daar waar geen wegmarkeringen in rijbanen aangebracht werden of verbodsborden staan toch, zie ik ze vaak op voet- en fietspaden staan. Liever de collega automobilist een vlotte doorgang geven dan de voetganger of fietser. Is daar een psychologische verklaring voor?

Verkeerslichten. Nog zoiets. Het is hallucinant hoeveel er door het rood gereden wordt op de twee kruispunten in het centrum van Dessel. Wonen hier in de Kempen meer kleurenblinden? Voor hen toch nog eens herhalen dat het licht bovenaan rood is, en onderaan groen. Camera’s kunnen hier soelaas brengen. Maar is dat niet erg? Niet je eigen verantwoordelijkheid nemen? Is het dat wat een mens nodig heeft om zich te gedragen? Een camera is zijn nek?  

Wanneer ik die overtredingen aanhaal, is het sluitstuk van dit alles natuurlijk handhaving. En daar komt onze politie om de hoek kijken. En ja, als we dan verbaliseerd worden, is dat vaak ten onrechte want ofwel doen anderen dat ook, ofwel deed ik dat nu juist eens net één keer, en anderen veel meer. Of ik parkeerde me er toch maar heel even. Voor een poort of oprit van een ander bijvoorbeeld… Of ik reed ook maar één keer toevallig te snel en ik had daar een reden voor…

Anderzijds kunnen we niet op elke hoek van de straat een politieagent posteren. Ook niet om op elk kruispunt het verkeer te regelen. Wanneer het kruispunt juist ingericht is, is het aan eenieder om op dat kruipunt te doen wat hij hoort te doen. Voorrang geven waar nodig, zich opstellen, waar het hoort, enz. Gelukkig hebben we ook vrijwilligers die zich engageren om als gemachtigd opzichter in de onmiddellijke schoolomgeving kinderen veilig te laten oversteken. Meer van die toppers en we zouden nog meer plaatsen kunnen bemannen. Vrijwilligers worden met open armen ontvangen, opgeleid en ontvangen een vrijwilligersvergoeding.  

Onze werkdag donderdag werd afgesloten door het ondertekenen van het SAVE-charter ‘Samen actief voor een veilig verkeer’ van de Ouders van Verongelukte Kinderen door hun gedelegeerd bestuurder Koen Van Wontergem, onze schepen van mobiliteit Herman Minnen, korpschef Walter Coenraets en ikzelf.

Ideeën zijn uitgewisseld. Visies en plannen worden uitgewerkt. Nu is het aan de daden, en daarvoor hebben we ook u, beste lezer, nodig; dag na dag. Maak er in ieder geval vandaag al een veilige zondag van.    

Kris van Dijck

Dessel, 22 mei 2022