Tussen heel de campagne door tracht ik ook nog wat te lezen. Lezen en verkiezingsdebatten volgen naast zelf debatten doen en me daar inhoudelijk op voor te bereiden. Het bracht me bij de vraag van hierboven: ‘Waar zijn de grote verhalen?’
Elk politiek debat, ook in het parlement voor de verkiezingscampagne van start ging, strandt tegenwoordig op de stelling: “meer geld”. Voor alles meer geld. Meer geld voor onderwijs, meer geld voor sociale woningen, meer geld voor kinderopvang, meer geld voor personen met een handicap, meer geld voor geestelijke gezondheidszorg, meer geld voor warme maaltijden op school, meer geld voor defensie, meer geld voor justitie, meer geld voor pensioenen, meer geld voor dit en meer geld voor dat. Alleen… Zonder structurele hervormingen is het geld op. Toen ik dat voor een paar weken in een schooldebat met cijfers aantoonde, werd ik zonder verpinken tegengesproken door mijn liberale confrater die boudweg stelde dat er nog geld genoeg is. Is het nu niet door zulke uitspraken dat de weldenkende burger een degout van de politiek krijgt? Waar is de tijd dat de liberalen stelden: “niet u, maar de staat leeft boven haar stand.” (1981) Het maakte hen twee decennia later gedurende een korte periode politiek marktleider. Maakte, als ik de recentste peiling mag geloven. Nog 8,2%.
Eergisteren en gisteren botste ik nog op twee liberale verhalen die me boos maken. Vrijdag kreeg ik een verkiezingsfolder onder ogen van de VLD. Daarin pronkte men dat het Lokaal Fonds naar aanleiding van de berging van het kortlevend nucleair afval, en een voorwaarde van de Desselse en Molse gemeenschap, door hun toedoen stevig gespijsd werd. Niets is minder waar. Naast de kleine voorafname van voor enkele jaren nog geen euro, niettegenstaande de nucleaire vergunning al bijna een jaar geleden afgeleverd werd. Langs alle kanten moesten we de regering aanmanen om de wet na te leven. Het Koninklijk Besluit is ondertussen getekend. Maar geld gestort? Nul.
En gisteren, als klap op de vuurpijl, een reclamespot op VRT radio waarin ik de premier hoor zeggen dat we niet zonder onze kerncentrales kunnen en Engie op zoek is naar 200 (!) geschoolde arbeidskrachten voor Doel. Kent die man nu echt geen schaamte? Zelf de voorbije anderhalf jaar twee kerncentrales sluiten, de wet weigeren aan te passen en dan orakelen dat we niet zonder kunnen. Zelf er de oorzaak van zijn dat het geschoold personeel met trosjes vertrok en nu reclamespotjes inpraten. Je moet maar durven. Ik zeg al jaren dat we niet zonder onze kerncentrales kunnen. Dat we het personeel en de kennis aan boord moeten houden. Dat we zelfs extra moeten investeren. Samen met een handvol anderen was ik een roepende in de woestijn.
Om de woorden van Yves Leterme van twintig jaar geleden boven te halen: “wie gelooft die mensen nog?” Ik al lang niet meer en hun leugens zijn zo desastreus dat ze het hele politieke bedrijf meesleuren in hun val. Erg. Heel erg. Degoutant zelfs.
Maar terug naar het geld dat dus wel degelijk op is. Ik had het planbureau niet nodig om te beseffen dat de N-VA de enige partij is met een budgettair geloofwaardig verkiezingsprogramma. Partijen die opnieuw de hemel op aarde beloven door euro’s uit de lucht te laten dwarrelen als manna dat uit de hemel valt, effenen opnieuw het pad voor ontgoochelde kiezers. Hoe de democratie haar eigen ondergang kan prediken.
Aangezien ik vorige zondag moest vaststellen dat zelfs de CD&V-voorzitter niet weet waar Pinksteren voor staat, misschien toch ook even duiden dat manna het hemelsbrood was dat God uit de hemel liet vallen toen de Israëlieten vluchtend uit Egypte honger leden in hun tocht door de Sinaïwoestijn naar het Beloofde Land.
Wat ik wil zeggen; er is nood aan het brengen van een verhaal dat hoop en toekomst biedt. Ook al moeten we een tijdje door de woestijn. Durf het verdorie te zeggen.
Dat verhaal durven we brengen. Door zowel het budget op orde te brengen en onze nakomelingen geen berg schulden na te laten. Door onze sociale zekerheid fair te maken en hen die het echt nodig hebben effectief te helpen. Door allemaal aan het werk te gaan en tot een werkzaamheidsgraad te komen dat al wie kan, bijdraagt aan een welvarende samenleving. Door te investeren in innovatie en onderzoek want stilstaan is achteruit gaan. Het is de enige weg naar een mooie toekomst. Niet door leugens te vertellen en vroeg of laat - en eerder vroeg dan laat - met die leugens tegen de realiteit aan te botsen.
Het is ook een verhaal waar we het primaat van de politiek terug in ere moeten gaan herstellen. In tijden waarin de geloofwaardigheid van de politiek serieus onder druk staat, moet de politiek haar rug rechten. Kunnen wij het langer aanvaarden dat wanneer een democratisch orgaan een duidelijke beslissing neemt, er dan instanties zijn die constant die beslissingen vernietigen. Ik denk hier aan het Brugs stadion dossier waarbij de Raad van State de door de Brugse gemeenteraad aangepaste parkeerrichtlijn dreigt te vernietigen.
De Raad van State draagt als adviseur voor wetgever en bestuur en als hoogste algemene bestuursrechter bij aan het behoud en de versterking van de democratische rechtsstaat. Lees ik op de website. Daarbinnen staat de Raad van State voor eenheid, legitimiteit en kwaliteit van het openbaar bestuur en voor rechtsbescherming van de burger.
Echter haar optreden in menige zaken voeden het onbegrip en het onbehagen. In veel dossiers vraag ik me echt af waar de rechtsbescherming gebleven is van het algemeen belang ten opzichte van dat van de individuele burger. Infrastructuurwerken, wegenwerken, ruimtelijke uitvoeringsplannen, omgevingsvergunningen, vergunningen voor crossterreinen,… zoveel dat op de schop moet voor het belang van individuele burgers. Vele mensen begrijpen het niet meer en wie krijgt de Zwarte Piet toegeschoven? Juist, de politiek.
Het zijn in ieder geval een aantal mijmeringen die me de voorbije nacht wakker hielden. Ik zei wel ooit dat als ik wakker ga liggen van mijn werk het tijd is om iets anders te gaan doen. Ik ga dat niet doen. Het algemeen belang en de rol die ik daarin hoop te mogen en te kunnen blijven spelen is me te dierbaar. Het is mijn roeping en dit kalenderjaar is van uitzonderlijk belang om mijn rol te kunnen blijven vervullen. Binnen twee weken om de deur richting Europa open te duwen. In oktober om Dessel te kunnen blijven dienen.
En nu met bekwame spoed naar Aalst voor het VVB-treffen dat in het teken staat van Stem JA! voor Vlaanderen. Fijne zondag nog.
Kris van Dijck
Dessel, 26 mei 2024
