Met de handrem op ben ik na mijn ontslag uit het ziekenhuis de voorbije week terug aan het werk gegaan in Dessel. Met mondjesmaat, want ik voelde het nog wel. Ondertussen is het meeste leed geleden en kan ik me naast mijn werk voorbereiden op het operatief wegnemen van de gal midden april. Net op het moment weliswaar dat ik met een aantal collega’s van de commissie INTA (internationale handel) een werkbezoek aan Jakarta, Indonesië, zou brengen. Dat zal wat mij betreft voor een andere keer zijn, moest de opportuniteit zich nog eens voordoen. De ingreep zouden we kunnen uitstellen, maar ik ga geen risico nemen met verre verplaatsingen terwijl een weerbarstige gal steeds voor een hervallen kan zorgen.
De Europese en wereldpolitiek is de voorbije periode, ondanks mijn fysieke afwezigheid, nooit ver weg geweest. Misschien wel integendeel want tijd had ik genoeg om te lezen en dossiers door te nemen. De uitnodiging om deel te nemen aan een debat op ATV in het programma ‘Wakker op zondag’ vanmorgen nam ik dan ook graag met beide handen aan. Onderwerp: de Europese Clean Industrial Deal die woensdag in Antwerpen voorgesteld werd en de Amerikaanse president Trump die tal van handelsheffingen wil opleggen aan Europa. Voldoende stof dus om er samen met collega Kathleen Van Brempt (Vooruit), Yves Verschueren (Essenscia) en Gill Scheltjens (D-CRBN) een boompje over op te zetten.
Misschien toch eerst onderstrepen dat de wake-up-cal om de Europese industrie niet te veronachtzamen en een beleid te voeren dat na de Green Deal nefast bleek te zijn een industriële componenten toe te voegen die én het klimaat én onze industrie levenskracht geeft hier een jaar geleden in Antwerpen gegeven werd. The Antwerp Declaration van 20 februari was duidelijk en meer dan ooit noodzakelijk. Dat wordt door niemand meer tegengesproken. Het Timmermanstijdperk, de Nederlandse EU commissaris die alles en iedereen met onrealistische doelstellingen wenste te vergroenen, voor wie ook kernenergie de schop op moest en derhalve hoofdverantwoordelijke is voor de impasse van vandaag, is eindelijk voorbij. Of zoals mijn collega Johan Van Overtveldt het zo mooi kan zeggen: “de Europese Unie kent drie hoogtepunten: de creatie van de eengemaakte markt, de installatie van de euro en het aftreden van Frans Timmermans.”
Eén jaar na die verklaring werd er woensdag opnieuw verzamelen geblazen in de Koekenstad waar in het bijzijn van Premier Bart De Wever en Ministerpresident Matthias Diependaele Commissievoorzitter Ursula von der Leyen de Clean Industrial Deal kwam voorstellen. Om de criticasters toch iets of wat voor te zijn met de bedenkingen dat alles nog wat vaag is en veel nog in beleid en regelgeving moet omgezet worden, gaf ze zelf een schot voor de boeg door zichzelf uit te nodigen binnen een jaar opnieuw langs te komen: “En volgend jaar kijk ik er naar uit terug te komen en u verslag uit te brengen wat we ondertussen allemaal deden, en om te luisteren naar uw ervaringen.”
Mooi, al kan ik u zeggen dat we geen jaar zullen wachten om ook vanuit het Europess Parlement het vuur warm te houden, aan te stoken waar nodig en zorgen dat de turbo in gang gezet wordt.
De toestand is ernstig, dat weet elk weldenkend mens, maar is niet hopeloos. De innovatiekracht bij onze ondernemingen en de potenties die we hebben moeten het tij doen keren. We zijn als Europese Unie met 450 miljoen zielen, nemen 27% van de wereldhandel voor onze rekening, hebben een goudvoorraad van 10.800 ton, 2.700 meer dan de VS en kunnen bogen op veel hoogtechnologische kenniscentea. Dat het niet gemakkelijk zal zijn staat buiten kijf. Maar onze grootouders en ouders hadden slechtere kaarten in handen om ons te brengen tot het welvaartspeil dat we nu hebben. Deze generatie kan het gewoon niet maken dat later onze nakomelingen ons verwijtend komen vragen wat wij allemaal nagelaten hebben te doen.
Zes belangrijke zaken moeten we zeer concreet aanpakken:
- De energieprijs moet naar omlaag. Daar kunnen we aan werken door een betere mix, door kernenergie op te waarderen, een beter hoogspanningsnetwerk uit te bouwen, te snoeien in de ballast op de factuur en als één speler de internationale markt te bevragen.
- De regeldruk op onze bedrijven moet drastisch naar omlaag. We prijzen ons constant uit de markt met regeltjes die er niet of weinig toe doen.
- Vergunningen moeten veel sneller afgeleverd worden.
- Het EU-budget mag wel eens aangepast worden aan de noden van de 21ste eeuw. Nu is het nog steeds1/3 landbouw, 1/3 cohesie voor de ‘achtergestelde’ gebieden en 1/3 voor al de rest. Een verschuiving naar onderzoek, ontwikkeling en innovatie is een noodzaak.
- Het voltooien en versterken van onze interne markt waarbij beschotten tussen de lidstaten weggewerkt worden. Het gaat over transport, energie en kapitaal. De eengemaakte kapitaalmarkt moet er borg voor staan dat ook privaat kapitaal z’n weg vindt naar startups die zo in de EU blijven en de braindrain een halt toeroepen.
- Veel meer handelsverdragen afsluiten met overzeese gebieden.
Wat het laatste punt betreft maak ik als afsluiter graag een bruggetje naar het gebrul dat we de voorbije dagen vanuit Washington DC te horen kregen. Voor mij is Trump niet de VS terwijl de VS ook Trump niet is. We gooien niet alles zomaar overboord. De VS blijft belangrijk. De president moet wel de juiste cijfers hanteren. Wat goederen betreft voerden wij in 2024 voor 502 miljard euro uit en voor 344 miljard euro in. Maar bij diensten is het omgekeerd. 428 miljard dat de EU invoert uit de VS en 319 miljard dat het uitvoert. Op een bijna 1.000 miljard euro, wat fenomenale bedragen zijn, helt de balans over naar een positief saldo van 50 miljard euro voor de EU. 5%. Gaan de president en zijn wijze raadgevers daar spelletjes mee spelen?
En neen de EU is dus niet gemaakt om de VS te naaien. Wel om sterke bondgenoten te zijn. Het vrije Westen, mag het nog gezegd? Maar des te meer hij zich onmogelijk maakt voor anderen, en dan denk ik ook aan zijn naaste buren Canada en Mexico, is het aan ons om dat gat op te vullen. Handelsakkoorden met bevriende naties kunnen alleen maar voor win-wins zorgen. Ja, ook wij hebben kaarten. Fijne zondag nog.
Kris van Dijck
Dessel, 2 maart 2025
