TV kijken is niet echt aan mij besteed. Of het moet een onderwerp zijn dat me enorm aanspreekt. Het was dan ook eerder bij toeval dat ik woensdagavond laat al zappend op mijn telenet.tv op het pas begonnen en tevens nieuwe Tv-programma ‘Leyers bij de Duitsers’ botste. Wat ik zag en hoorde was zo ontluisterend, zo dichtbij en herkenbaar, dat ik er graag mijn wekelijkse column aan wijdt.
Het wordt algemeen gesteld dat Duitsland, na het inferno van de Tweede Wereldoorlog en het platbombarderen van haar steden en industriële centra, dankzij het Marshalplan er bovenop kwam. Ten dele is dat waar. Want van de steun van Amerika om het verwoeste Europa terug op te bouwen, naar huidige rating een slordige 148 miljard dollar, ging slechts 18 miljard naar West-Duisland. Het gebied dat door de Engelsen, Fransen en Amerikanen bezet en gecontroleerd werd. Ook wij stuurden er decennialang onze militairen en miliciens naar toe. Het Verenigd Koninkrijk mocht meer dan het dubbele ontvangen.
Als Duitsland in Europa de drijvende economische kracht van het tweede helft van de vorige eeuw werd, had het dat voornamelijk aan de werkkracht van haar inwoners te danken. Als ook aan de invoering van de Duitse Mark die de waardeloze Reichsmark kwam vervangen. Een uitermate sterke munt waarvan Duitsland ook pas afscheid nam ten tijde van Helmut Kohl in ruil voor de erkenning van de hereniging van de beide Duitslanden door de Franse president François Mitterrand. Voor beiden een hoge lat om over te springen.
Meer dan zeventig jaar na die verwoestende oorlog bezoekt Jan Leyers Duitsland. Hoe is het gesteld met Duitsland, is de vraag die als een rode draad doorheen het programma loopt. De eerste uitzending was echt wel confronterend, en eerlijk, voor een groot stuk ook onszelf een spiegel voorhoudend.
Het begint met een medibus die tweemaal per week Hessense dorpen aandoet wegens het dramatisch tekort aan huisartsen. In de bus een 73-jarige arts die eigenlijk al op pensioen was. In onze landelijke gebieden, die op zich niet vergelijkbaar zijn met de Duitse, zie ik eenzelfde probleem opduiken. Vooral bij tandartsen. De meesten hebben een patiëntenstop en als er één stopt blijven heel wat mensen verweesd achter…
Van daar gaat het naar het Ahrdal in de Eiffel waar in juli 2021 184 doden vielen bij de dramatische watersnood die ook het Waals gewest trof en bij ons slachtoffers maakte. Op voorhand verwittigd door o.a. een Engelse weerdienst en zelfs nadat Altenahr overspoeld was, lukte men er niet in het 15 km verder gelegen en groter Bad Neuenahr te evacueren. Onaandachtzaamheid? Laksheid? Of erger, bureaucratische regels en omwegen die adequaat en kort op de bal spelen verhinderen? Ook bij ons werden vele vragen gesteld over wat er vermeden had kunnen worden. Ik moest denken aan één van de eerste noodplanoefeningen bij een nucleaire ramp waaraan ik deelnam. Ik kreeg een terechtwijzing omdat ik, wetende dat er een nucleaire wolk op een deel van Dessel afkwam, dat deel van het dorp liet ontruimen. Dat was niet aan mij luidde het. Het bevel kwam er wel. Vanuit Brussel. Drie uur later. Toen het kalf figuurlijk al verdronken was…
Zo komen we bij de uitbater van een hotel terecht waar ’s avond op z’n Duits gefeest wordt met gezang en liters bier. Als de gasten huiswaarts of naar hun kamer gekeerd zijn, lucht hij zijn hart bij Jan. Geen personeel te vinden dat tijdens de onaantrekkelijke uren wil werken. Iets waar wij in De Pezerik niet mee geconfronteerd worden maar waar ik toch ook bij ons velen over hoor klagen. Of geen stielman die binnen de week herstellingen kan komen uitvoeren getuigt de herbergier. Als klap op de vuurpijl heeft hij zonnepanelen gelegd op zijn schuur die na een half jaar nog steeds niet aangesloten zijn. De Duitse energiewende op zijn best.
Zo komen we na het ijverige en zichzelf van energie bedruipende Grosbardorff in Beieren terecht bij de hoofdredacteur van Die Welt. Hij hekelt het sluipende proces waarbij Duitsland vergleden is tot een moraalridder die heel de wereld de les wil spellen maar zelf schromelijk te kort aan het schieten is. Of de energie intensieve Duitse chemiereus LANXESS die volgens de man omwille van de in Duitsland en Europa uit de pan swingende energieprijzen zich genoodzaakt voelt het land voor nieuwe investeringen te verlaten. Zo ook de Duitse automobielsector beweert hij. Eerst de automobiel, dan volgt de machinebouw, enz. Kijk wat er bij ons gebeurt. Met Van Hool. Met Audi. Niet-Europese landen en economieën nemen de leiding. Met ons huisje, tuintje, auto voor de deur en jaarlijkse vakantie op de agenda zijn we slachtoffer geworden van vadsigheid. Het zal pas keren als we eerst letterlijk crashen luidt zijn conclusie.
En dat we aan het crashen zijn is het laatste deel van het programma. 24 februari 2022. De inval van de Russen in Oekraïne. Bondskanselier Olaf Scholz spreekt in Berlijn de Bondsraad toe. Het is een pijnlijk ontwaken dat we in ons oude continent terug met oorlog geconfronteerd worden. Een zeitenwende. Een keerpunt. Het besef dat we op weinig voorbereid zijn en de rol verloren hebben. De producent van schuilkelders in de Duiste hoofdstad doet gouden zaken. De demon van oorlog en vernieling doemt voor de ogen van vele Duitsers op. Toch weer niet?
Wie het programma nog niet zag; echt een aanrader. Ook voor ons Vlamingen een keerpunt want het is wat het is… Als de Duitse motor sputtert, dan voelen wij het ook. Laat het voor heel Europa en haar burgers een wake up call zijn: de handen aan de ploeg, want je krijgt niets voor niets. Fijne zondag nog.
Dessel, 8 september 2024
Kris van Dijck
