Kortzichtigheid troef

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

Kortzichtigheid troef

De Zandhovensesteenweg en Vincent Goossenslaan in Oelegem, de Schoolstraat en Brasschaatsebaan in Schilde, de Gillès de Pélichylei en Kerkstraat in ’s Gravenwezel, de Wezelsebaan, Kopstraat, en Horstebaan in Schoten. Zegt het u iets? Dit zijn een aantal van de wegen langs waar mijn Waze ons op een late donderdagnamiddag stuurt als het verkeer in en rond de Antwerpse Kennedytunnel opnieuw vast zit en we de Schelde over moeten. Gewestwegen maar ook gewone verbindings- en woonstraten waar iemand als wij, die 160 km van Dessel naar Brugge moeten, eigenlijk niks verloren hebben. Je houdt het niet voor mogelijk. Het sluiten van de Antwerpse Ring werd jaren tegengehouden met milieu- en gezondheidsargumenten, wat nog steeds het geval is. Heeft er iemand het raden naar wat dat talmen, procederen en blokkeren aan het milieu én aan de gezondheid van de brede Antwerpse omgeving gekost heeft? Om nog niet te spreken over de economische schade die ongetwijfeld in de miljarden euro’s loopt.

Niettegenstaande de Kennedytunnel een tijd volledig afgesloten werd, werd de Liefkenshoektunnel niet tolvrij gemaakt, wat normaal voor een betere doorrijdtijd zorgt. Deze toltunnel kwam er omdat de overheid bij de aanbesteding er van in 1985, en dat was toen nog de federale, er geen geld voor had. Dan maar een private partner gezocht die natuurlijk zijn investering wil betaald zien. Bij problemen op de Antwerpse Ring kan het Vlaams Verkeerscentrum beslissen om de Liefkenshoektunnel tolvrij te maken. Voor de uitbater, ondertussen Lantis, geen probleem want dan betaalt Vlaanderen de zogenaamde “schaduwtol” ter compensatie.

We zijn met onze wereldhavens belangrijk als transitland. Maar niet alleen die transit, op- en overslag creëert welvaart. Veel van wat aangevoerd wordt zorgt voor een extra economische meerwaarde wanneer het hier verwerkt wordt tot nog waardevollere goederen. Denk aan de petrochemie in Antwerpen. De tweede grootste cluster in de wereld met wiens toekomst we spijtig genoeg ook aan het pokeren zijn.

Echter, wanneer we aan onze troeven willen werken en de mobiliteit willen verbeteren bakken we er niks van. Met het argument van een betere leefomgeving zijn we tegen nieuwe of bredere wegen terwijl om de hoek duizenden vrachtwagens en auto’s stationair dan wel stapvoets rijdend hun zwaveldioxide, stikstofdioxide, koolstofdioxide, roet en fijnstofdeeltjes uitbraken. De transitie naar pijpleidingen stuit al op evenveel tegenstand. Liever een camion voor de deur dan een pijp in de achtertuin.  

Op diezelfde donderdag publiceerde Mark Deweerdt een interessante bijdrage op de Doorbraak-website, een site die ik iedereen wil aanbevelen trouwens, over de verkeersellende die vanaf volgende woensdag zal aanbreken als men aan de renovatie van het viaduct van Vilvoorde begint: “Acht jaar Vilvoordse verkeersellende”

Mark schetst het verhaal van de niet-realisatie van een efficiënte Oost-Westverbinding die Limburg met Oost- en West-Vlaanderen zou verbonden hebben en daarbij de metropolen Brussel en Antwerpen respectievelijk links en rechts zou laten liggen hebben. Geen overbodige luxe zoals nu blijkt en bovendien, geef toe, in welk land passeert internationaal doorgaand verkeer het stadscentrum? Komende vanuit Limburg, meer bepaald Lummen, zou de A2 net voorbij Leuven niet afbuigen naar de E40 Luik-Brussel te Bertem, maar doorlopen naar Weerde, ten zuiden Mechelen, de E19 en A12 kruisen en zo doorlopen bezuiden Dendermonde om tussen Aalst en Gent aan te sluiten op de E40.

Werken aan de viaduct van Vilvoorde, gekoppeld aan de verkeersknoop Kennedytunnel, die ook steevast gedeeltelijk afgesloten is wegens werken of ongevallen, dan wel volledig zoals donderdag omwille van… een voetganger, en het uitblijven van de nieuwe Scheldeverbinding, lees Oosterweel, wordt Vlaanderen acht jaar lang geïmmobiliseerd. Wie wordt daar nu beter van? Ik vraag het me af.

Vlaanderen is langgerekt Oost-Westgericht. Maar ook verschillende Noord-Zuidverbindingen kenden of kennen nog steeds hun beperkingen. Ik moet niet verder kijken dan hier in de Kempen, meer bepaald het arrondissement Turnhout. Met een beetje chauvinisme durf ik schrijven dat we centraal gelegen zijn. Neem de kaart en volg me in wijzerzin mee: Breda, Tilburg, Eindhoven, Hasselt en Genk, met daar net achter Maastricht, Aken en Luik, verder Leuven, Brussel, Mechelen en Antwerpen. Een hoop potentie naar economische groei en bereikbaarheid die evenwel beperkt is doordat een aantal verbindingen er niet zijn of al lang niet meer voldoen zoals de tweevaks E313. Dan spreek ik nog niet over het spoor want naast doodlopende sporen in Turnhout en Hamont zijn Hasselt en Lier de enige verbindingen met het (inter-)nationaal spoorwegennet. Buiten de E34 naar Eindhoven is Tilburg en Breda enkel via gewone wegen te bereiken. En de Lang verwachtte Kempische Noord-Zuid sluit de Turnhoutse Ring wel aan op de E313 te Geel West, maar verder naar de A2 in Aarschot is het omrijden via Lummen als je de kernen van Westerlo en Herselt of godbetert Veerle, Averbode, Zichem of Testelt en Messelbroek wilt ontzien.

Nieuwe wegen, het verbreden er van of het leggen van verbindingen is natuurlijk moeilijk in een dichtbevolkte regio. Dat klopt. En waardevolle landbouw- en natuurgebieden doorsnijd je ook niet graag. Maar past het ook niet in een doordachte ruimtelijke ordening en mobiliteitsvisie om het wegverkeer vlot te laten verlopen en stads-, dorpskernen en woonstraten te ontzien?

Enfin, het waren een aantal bedenkingen die ik me donderdagnacht op terugweg naar Dessel zat te verbijten als werken in de Kennedytunnel en aan een brug over de E313-E34 te Ranst ons tot tweemaal toe op één rijstrook drongen en zelfs bij nacht ons niet van het fileleed bevrijdde.

Zo dadelijk rijdt Leentje met haar ouders naar Sluis in Zeeland. Best eerst een uitvoerige studieronde organiseren voor ze vertrekken. Je weet maar nooit; en dan nog… Verder wens ik iedereen een fijne zondag toe.     

Kris van Dijck

Dessel, 13 augustus 2023