Kris Van Dijck
Europees Parlementslid / Burgemeester
De Kempen zijn een politieke realiteit
Gepubliceerd op zondag 14 maart 2021
Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…
De Kempen zijn een politieke realiteit
Vrijdag nam de Vlaamse regering een belangrijke horde met betrekking tot de regiovorming in Vlaanderen. Weer een extra bestuurslaag hoor ik verschillende criticasters fulmineren. Niets is minder waar, want zij gaan duidelijk voorbij aan de realiteit zoals ze is, waarbij gemeenten in honderden samenwerkingsverbanden zitten waar de burger weinig of geen notie van heeft. Tot het concreet wordt... Ik tracht het te verklaren op basis van mijn eigen situatie en die van mijn gemeente Dessel.
Naast het schepencollege, de gemeenteraad en de OCMW-raad zijn lokale bestuurders betrokken bij tientallen samenwerkingsverbanden (zie onder deze tekst). De burger staat er waarschijnlijk niet bij stil, maar als het gaat over het water uit je kraan, de stroom uit je stopcontact, het stelsel dat je afvalwater afvoert of het huisvuil dat bij je opgehaald wordt, dat doet je gemeente steevast in samenwerkingsverbanden met andere gemeenten. Minister Geert Bourgeois liet dat tien jaar geleden in kaart brengen. De teller van alle soorten samenwerkingsverbanden waarmee steden en gemeenten gevat werden kwam te staan op 2.229. Niet niks, wel? Dat gaat van grote samenwerkingen zoals hierboven een aantal beschreven, tot kleine waarbij je met één of twee gemeenten samenwerkt.
De casus Dessel, gelegen in De Kempen. Wij zijn een kleine gemeente, net geen 10.000 inwoners en 27 km² groot. Te klein hoor ik je misschien al denken om goed beleid te kunnen voeren. Dat en het gegeven van fusies is een ander onderwerp waarover ik het op een ander moment wel eens graag uitvoerig met je wil hebben…
Als ik de twintig belangrijkste samenwerkingsverbanden van Dessel zie, gaat die van samenwerkingen met 63, over 28, 26, tot 15, 14, 10, 6, 5, 3 en 2 andere gemeenten en dat steevast in verschillende samenstellingen. Wat de vier gemeenten betreft in onze eerstelijnszone, nu duidelijk aanwezig in het kader van vaccinatie, gaat het over Dessel met Balen, Mol en Retie. Maar als ik het over ons gemeentelijk onderwijs moet hebben, gaat het over Dessel met Arendonk, Kasterlee en Retie. En zo heeft elk samenwerkingsverband zijn eigen afbakeningen, zijn eigen contouren en natuurlijk zijn eigen inhouden. En wat we nooit mogen vergeten, dit alles in het belang van optimale dienstbaarheid aan de burgers, aan de mensen. Want daarvoor voeren we beleid. Niet voor onszelf!
Al deze ondoorzichtige, op zich noodzakelijke samenwerkingen, wordt ook wel eens de verrommeling van het bestuurlijk landschap genoemd. Een verrommeling waarmee niet zozeer de burger maar wel de bestuurder te maken heeft. Daar ordening in brengen zodat je steevast met dezelfde partners aan tafel zit en beleidsoverschrijdend zaken met elkaar kan afstemmen, transparant, doorzichtig en efficiënt. Dat is het opzet. En ten slotte moet de burger daardoor beter bediend worden.
Met de afbakening van 17 regio’s heeft Vlaanderen zoals gezegd een belangrijke beslissing genomen. Deze beslissing werd voorafgegaan door een consultatie van de 300 Vlaamse burgemeesters, geleid door de provinciegouverneurs. Bij ons in De Kempen werd dat ook intens voorbereid door de conferentie van Kempense burgemeesters. 29 burgemeesters van verschillende politieke gezindheden die regelmatig samenkomen, expertise delen en standpunten innemen over tal van onderwerpen. Dat kan gaan over economische uitdagingen, mobiliteit, maar ook welzijn en veiligheid bijvoorbeeld.
De Vlaamse regering legde De Kempen vast als één van de 17 regio’s en krijgen daardoor een feitelijke politieke erkenning. Het is dan ook binnen die grenzen van de regio dat de samenwerkingen zich moeten ontwikkelen. Dat je dus steevast met dezelfde partners aan tafel zit.
Maar, hier houdt het niet bij op. Want niet alle samenwerkingen zijn op maat van 27 Kempense gemeenten samen. Ook in De Kempen zijn kleinere samenwerkingsverbanden tot stand gekomen, al dan niet zelf gekozen of door de Vlaamse dan wel de federale overheid opgelegd. Zo werk ik zeer nauw samen met Mol en Balen als het over politie gaat (opgelegd door de Belgische overheid). En wanneer het over gezondheid, sociale economie, wijkwerken of welzijn gaat, schuift Retie bij aan tafel (opgelegd door Vlaanderen). Zou het niet beter zijn moest Retie ook als het over de veiligheid in onze vier gemeenten gaat, mee een stem in het kapittel hebben? Zo kan én voor veiligheid én voor welzijn én voor gezondheid met dezelfde gemeenten aan tafel een doorgedreven beleid gevoerd worden. Met andere woorden tussen regio De Kempen en de gemeente zie ik vanzelf sub-regio’s die ik niet uitvind, maar die er zijn! Als we die afbakeningen ook op elkaar afstemmen dan zitten we steeds met dezelfden aan tafel en kan er beleidsoverschrijdend sterk bestuurd worden.
Wanneer deze oefening consequent uitgevoerd wordt op niveau van regio en sub-regio, zal dit niet alleen resulteren in minder samenwerkingsverbanden en minder politieke mandaten, maar zeker ook in een beter afgestemd beleid, grotere transparantie en duidelijke politieke betrokkenheid en verantwoordelijkheid. Met tot gevolg één winnaar: de burger. En daar is het hem om te doen!
Kris van Dijck Dessel,
14 maart 2021
Een greep uit samenwerkingsverbanden waarbij Dessel betrokken is: drinkwater, afvalwater, elektriciteitsdistributie, gasdistributie, economische streekontwikkeling, huisvuilophaling en -verwerking, vervoersregio, bestuurlijke handhaving, welzijnszorg, regionaal landschap, bosgroepen, sociale huisvesting en sociale verhuur, hulpverlening en brandweer, sportregiowerking, erfgoed, bibliotheek, wijkwerken en sociale economie, scholengemeenschap, eerstelijnszorgzone, jeugdsportnet, deeltijds kunstonderwijs, politie,…
