De klimaatzaak

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

De klimaatzaak

Straks zullen duizenden klimaatbetogers door Brussel trekken. Ben ik bekommerd om ons klimaat? Ben ik bekommerd om ons leefmilieu? Ben ik bekommerd om de toekomst van onze planeet? Driewerf ja. En toch sta ik zeer sceptisch t.o.v. het door de vzw Klimaatzaak gewonnen proces bij het Hof van Beroep in Brussel.  

Vooreerst over de inhoud zelf. Dat het klimaat opwarmt? Ja. Ik ben geen ontkenner. Is het aandeel van de mens daarin aanwezig? Ook ja. Oei, ik betrap mezelf er op dat ik in vijf regels al vijf maal een vraag met ja beantwoordde… Echter, wat dat laatste betreft zijn er nog andere factoren die de klimaatwijziging mee bepalen. Het zal wel zijn, want ook voor de mens op aarde verscheen en voor hij echt vervuilend ging werken vanaf het midden van de 18de eeuw, waren er al ijstijden en tussenijstijden. Het klimaat is steeds een jojo geweest omwille van o.a. zonneactiviteiten of vulkaanuitbarstingen bijvoorbeeld.

De Brusselse rechtbank veroordeelt Vlaanderen, Brussel, België en niet Wallonië en legt op dat de CO2-uitstoot tegen 2030 met 55% omlaag moet t.o.v. 1990. Stel dat we dat halen. Stel. 1. Waar gaan we die vermindering realiseren? En 2. Is het klimaat dan gered?

Wie zijn de grootste uitstoters in dit land? Industrie 29,1%, transport 21,6%, energieproductie 16,4%, woningen 15%, landbouw 11,1%, kantoren 3,3% en afval 1,1%. Laat ons beginnen met de industrie. Sinds de neergang van de industrie in Wallonië concentreert die zich in Vlaanderen. Als je hoogovens sluit zoals in Wallonië, dan maak je reuzesprongen in de verminderde uitstoot. Joepie hoor ik sommigen roepen. Maar de havens Antwerpen-Brugge, de industriezone Zelzate-Gent, de economische as langs het Albertkanaal over Herentals, Geel, Tessenderlo en Genk tot het Nederlandse Zuid-Limburg en de luchthaven van Zaventem dragen de welvaart van dit land. Gaan we die afbouwen? Bedrijven laten sluiten? De productie dan maar naar landen waar minder strenge regels zijn. Zowel voor het milieu als voor de arbeidsvoorwaarden van personeelsleden.

Of kijken we naar de energieproductie? Gelukkig geen steenkoolcentrales meer in dit koninkrijk. Wel gasgestookte centrales die we bijbouwen, grote oppervlakten zonnepanelen, honderden windmolens op land en op zee en gelukkig nog kerncentrales die nul CO2-uitstoten die we sluiten. We moeten dus meer dan ooit inzetten in de elektrificatie via kernenergie. Langer open en nieuwe bouwen. Niet afhankelijk van buitenlands gas. Niet gegijzeld door Dunkelflautes, wind- en zonloze dagen. Het aandeel CO2-uitstoot in de energieproductie zakt en als we dan meer elektrisch gaan rijden en via warmtepompen onze huizen gaan verwarmen kunnen we de op één na drie grootste vervuilers eveneens aanpakken.

Maar ook hier stapsgewijs en omzichtig. De mensen moeten meekunnen in de investeringen die we op hun schouders laden. Financieel. In hun gedrag.  

Dit gaat dan over ons land. En wat doet de wereld? Want met nauwelijks 0,24% van de wereldwijde CO2-uitstoot denk ik niet dat wij het waterpeil in de Oceanen met 1 mm zullen beïnvloeden. Ja, hoe zit dat in de wereld? China 31%, de VS 14%, de EU 8% en India 7%. Samen goed voor 59% van de CO2-uitstoot en de rest van de wereld 41%. Van de toplanden zijn China en India volop steenkoolcentrales aan het bijbouwen en de rest van de wereld is ook in een rotvaart extra aan het vervuilen terwijl men in een groot deel van deze landen ongebreideld woud kapt. Woud dat goed is om CO2 op te nemen dat plaats moet maken voor landbouwgronden om steeds meer monden te voeden.

Om maar te zeggen dat wij de mensen op kosten jagen, onze rechters daar naarstig aan meewerken en dat er globaal misschien weinig verandert. Afwachten wat er uit de klimaatconferentie van Dubai komt waar meer dan 70.000 deelnemers zich over de problemen buigen en de eerste dagen al grote verklaringen afgelegd werden.

Ja, die rechters toch. Ook hier heb ik ernstige bedenkingen. Het is mijn inziens niet aan rechters om het beleid te bepalen. Wel aan regeringen en parlementen. De scheiding van de machten wordt hier serieus met voeten getreden.

Bovendien trek ik de bevoegdheid van de Franstalige Brusselse rechters erg in twijfel. Er wordt zowel een loopje genomen met de taalwetgeving als met het territorialiteitsprincipe. Als ik het vonnis lees staat er in koeien van letters over elke paragraaf: ‘machinevertaling’. België anno 2023. Een machinevertaling voor het grootste gewest, voor de dragende gemeenschap. Wat de bevoegdheid betreft; voer voor het Grondwettelijk Hof als je het mij vraagt. Wat ik wel sympathiek vind van onze Franstalige vrienden is dat het Waals Gewest niet veroordeeld werd. Ze mag wel helpen de doelstellingen van de anderen te realiseren. Hoe lief.  

Waar ik meer in geloof is in adaptatie. Ons aanpassen aan de wijzigingen. Ruimte bieden aan onze rivieren, beken en grachten. Water bufferen en ophouden. Dijken verhogen en ontharden. Wij zetten daar op in in Dessel. De Vlaamse regering in Vlaanderen. En neen, natuurrampen gaan we niet helemaal kunnen vermijden. Wel beter managen. In de Afspraak op Vrijdag was het opnieuw prijs. De voorzitter van Groen voerde het proces van Vlaams minister Zuhal Demir, zonder dat ze er zich kon verdedigen. Gebeurt wel vaker dat het gespreksonderwerp de persoon is die er niet is… Van mijn ouders leerde ik niet te oordelen over anderen als die er niet bij zijn en zich niet kunnen verdedigen.   

Conclusie:

Laat ons op een duurzame wijze met kernenergie naar een energietransitie gaan. Laat ons stap voor stap, werken aan de blue deal, water ruimte geven en onze rioleringen en dijken aanpassen. Dit steeds betaalbaar houden voor de mensen, en ons niet laten opjutten door rechters die niet bevoegd zijn in Vlaanderen.   

Kris van Dijck

Dessel, 3 december 2023