Decadent

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

 

Decadent

 

Neen, wij beschikken niet (langer) over grondstoffen om energie te maken. Met de sluiting van de laatste steenkoolmijn in Zolder in 1992, 29 jaar geleden, werd dat hoofdstuk omwille van economische redenen definitief afgesloten. Wat we wel hebben is heel wat kennis en know how om energie te maken: kernenergie. En dat hoofdstuk dreigen we nu ook af te sluiten. Niet om economische, financiële, noch ecologische redenen. Wel uit puur ideologische reden en als toppunt van politieke compromissen om iedereen in de regering toch zijn dada te geven. In dit geval Agalev, nu Groen. We schrijven 1999-2003.

 

Toen ik voor een paar weken mijn frustratie m.b.t. onze energiepolitiek en het sluiten van onze kerncentrales ventileerde in een gesprek met professor Herman Matthijs adviseerde hij me: waarom organiseer je daar geen colloquium over? Waarom niet, dacht ik. Privé hoor ik velen – bedrijfsleiders, politici, burgers – een pro-kernenergie discours afsteken, maar op het publieke forum nauwelijks iemand. En wat nog straffer is, als het over de kernuitstap gaat mogen sociologen, antropologen, en politicologen de Tv-studio’s bevolken maar nooit nucleaire wetenschappers. Hier klopt gewoon iets niet…

Zodus, de handschoen werd opgenomen en na een halve dag bellen had ik datum, zaal en sprekers. Welaan. Voor eind november, want daartegen dient de bevoegde minister met haar kern-uitstapplan te komen. Ik haalde mijn datum: sprekers, toehoorders, en… geen pers. Nochtans tot tweemaal toe uitgenodigd. Hier klopt voor de tweede maal iets niet…

 

Ik hoorde nadien enkel positieve woorden. Van alle deelnemers. Kwalitatief en bevattelijk. Over de kennis die we opbouwden. Dat onze wetenschappers, in het verleden en tot op heden, baanbrekend werk verrichtten. Hier werden doorbraken gerealiseerd. In het verwerken van afval. In het heropwerken van afval. In de fabricage van MOX. In het recycleren. Maar ook in de nucleaire medische beeldvorming, medische behandelingen, landbouw en talloze industriële toepassingen. Hier werden bakens verzet. Hier werden zaken uitgevonden waarmee de Fransen nu lopen te pronken. Nu grote sier mee maken. Door het Belgisch dwaas politiek handelen dan nog wel. Aangezien de lengte van een column ook zijn beperkingen heeft wil ik in deze column de focus leggen op de grootste verrassing die mij gisteren te beurt viel: de levensduurte van een kerncentrale.

 

Als we straks onze kerncentrales sluiten zijn ze tussen de 40 en 50 jaar oud. De jongste en grootste twee, Tihange 3 en Doel 4, ook nog maar 40 jaar. Zijn die nu echt oud en versleten zoals ik voor twee weken nog een socialist in het parlement hoorde roepen?

Zoals reeds geschreven, de sluiting werd politiek in stenen gebeiteld ten gevolge van een politiek compromis. Er bestaat geen enkel wetenschappelijk document om die sluiting te verantwoorden noch te verrechtvaardigen. Het tegendeel is waar. Leest u mee:

 

De internationale bepaling van de lengte van de levensduurte van een kerncentrale vindt haar oorsprong in de Verenigde Staten in de jaren vijftig. Wetende dat een kernreactor een uit de kluiten gewassen snelkookpan is van 300°C en 150 bar, werd de norm met als enige referentie die van de zowel financieel als verzekeringstechnische afschrijving van warmteboilers vastgelegd op 40 jaar. Nadien kan je in de VS steeds een verlenging van 20 jaar bekomen. Geen politieke beslissing daar. Puur wetenschappelijk op basis van metingen, feiten en analyses. Met als enige parameter de veiligheid.

 

Hoe gaat die meting in z’n werk, en staan we er nog van versteld, ook hier is ons eigen SCK wereldleider…

We moeten weten dat alles aan een kerncentrale kan vervangen worden. Dat gebeurt systematisch. Net als de vervanging van de remblokjes of distributieriem van je auto. Er is echter één onderdeel dat niet vervangbaar is, dat is de reactorkuip. De levensduurte van de kernreactor wordt dus bepaald door de levensduurte van die kuip. Door niks anders.

En nu moet ik even technisch gaan. Door de kernsplijtingen in de reactor dringen overtollige neutronen door de wand van onze snelkookpan en brengen op microscopische schaal stralingsschade aan in het wandmateriaal. Op zes plaatsen worden capsules met identiek materiaal als de kuipwand aangebracht in de reactor en alzo bestraald. Zij krijgen door de positie in het reactorvat meer neutronen te verwerken dan de reactorwand, en dit tot de factor 3. Wat betekent drie maal sneller schade dan de wand zelf.

Deze capsules worden er regelmatig uitgehaald om te meten wat de overblijvende sterkte is. En deze stralingsschade die voorloopt op de stralingsschade aan de wand wordt dan maal drie gedaan om te weten wanneer de wand van het reactorvat dezelfde schade zal kennen. Deze gegevens worden in een x-y-grafiek geplaatst waardoor zeer visueel de levensduurte van de reactorkuip kan afgelezen worden.

 

In de VS zijn er centrales die op basis van deze werkwijze tot 80 jaar open blijven en er zelfs vooruitzichten zijn tot 100 jaar.

En wat leren we hieruit voor ons land? Dat buiten Doel 3 en Tihange 2, waarvan de problemen al langer gekend zijn omwille van de kwaliteit van de kuip, al onze andere centrales nog decennia meekunnen. Sluit Doel 3 en Tihange 2 en ga verder met Doel 1, Doel 2, Doel 4, Tihange 1 en Tihange 3. Goed voor bijna 4 Gigawatt.

 

Conclusie. Onze kerncentrales kunnen niet nog jaren, maar decennia, veilige, duurzame, betaalbare, bedrijfszekere en CO2-neutrale elektriciteit leveren. Indien deze metingen op de regeringstafel liggen, en dat kan niet anders, en men legt ze achteloos naast zich neer, dan getuigt dit enkel van decadent, om niet over crimineel, gedrag te spreken. Deze gouden kippen worden nu geslacht op het altaar van dogma’s en politieke compromissen. Waar zijn we toch mee bezig?

 

Appendix

 

Gisterenavond vertelde ik over het colloquium. Eén van de gesprekspartners zei: goed dat we met kenenergie stoppen. Ik vroeg: “waarom?” “Die miljoenen doden in Tsjernobyl en Fukushima”, was het antwoord. Miljoenen doden? Even de VN-cijfers er bij halen: Tsjernobyl, en we weten ondertussen allemaal wat daar gebeurde en hoe, 4.000 doden ten gevolge van straling. In Fukushima twee. Daartegenover staan 22.000 doden per jaar ten gevolge van kolencentrales waarvan er in landen als China wekelijks ééntje bijkomt… Alle klimaattoppen ten spijt. Enfin 4.002 doden zijn er 4.002 te veel, maar als we wereldwijd alles bannen dat meer dan 4.000 doden telt, dan kunnen we beter met z’n allen terug in onze stenentijdperkgrot kruipen. En daar is het ook geen zaligheid, denk… Fijne zondag gewenst.

 

Kris van Dijck

Dessel, 28 november 2021