Eén minuut stilte

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

Eén minuut stilte

Met het houden van één minuut stilte moet je omzichtig te werk gaan. Het wordt in acht genomen om te treuren, om te herdenken, om te herinneren. De één minuut stilte die woensdag in het Vlaams Parlement gevraagd werd, geeft blijk - na wat er de dag nadien echt gebeurde in dit land - van een onwezenlijke leegte. Nu goed, mijn collega die opriep voor die één minuut kon echt niet weten wat er te gebeuren zou staan. Dat vergeef ik hem.

Aanleiding van de één minuut stilte waartoe Vooruit opriep in het Vlaams Parlement had direct te maken met de bespreking en later op die avond goedkeuring van een decreet houdende de versterking van de lokale democratie. Voor de gemeente- en provincieraadsverkiezingen die in oktober 2024 plaats zullen vinden worden de spelregels serieus aangepast. Hoofdlijn is dat de kiezer meer impact zal hebben en de waarde van zijn stem in kracht toeneemt. Ik verklaar me nader:

Op verkiezingszondag kiest de burger de gemeenteraadsleden. Nadien begint het spel van het vormen van meerderheden en het toekennen van de functies van burgemeester en schepenen. Daarin heeft de kiezer 0,00 inspraak. Zo kan de grootste fractie in de oppositie belanden en de kleinste de burgemeester leveren. In Dessel maakten we het allemaal mee. In 1995 werd ik burgemeester als lijsttrekker van de kleinste fractie, om zes jaar later als lijsttrekker van de grootste fractie mijn sjerp te moeten inleveren. Het werkte nu eenmaal zo. Dat zal echter niet langer mogelijk zijn. De regeling is nu zo uitgewerkt dat de grootste fractie veertien dagen de tijd krijgt om een meerderheid te vormen en dat binnen de meerderheid de kandidaat van de grootste fractie met de meeste stemmen sowieso burgemeester wordt. Met dat ambt kan dus niet langer gemarchandeerd worden. Was dat de regelgeving in 1994, ik was sowieso tussen wal en schip beland. Enfin, toen toch.

Een hervorming waarover zeer emotioneel gedebatteerd werd: het afschaffen van de opkomstplicht. Zoals je weet bestaat er in België een stemplicht in de vorm van een opkomstplicht. Je moet niet stemmen. Je moet wel komen en het hokje ingaan. Wat je daar doet, stemmen of niet, dat is jouw zaak. Maar tot daar moet je komen. In de praktijk blijven duizenden kiezers thuis en ze worden niet gestraft. Geef toe. Een regelgeving die een verplichting oplegt maar niet sanctioneert bij het niet naleven daarvan, is niet meer dan een lege doos. Daarom: afschaffen die handel. De meerderheidspartijen N-VA, CD&V en VLD hadden dit bij de vorming van de regering afgesproken en woensdag sloot VB zich in de stemming daar bij aan. Maar…

De linkse oppositiepaartijen Groen, Vooruit en PVDA trokken alle registers open. Het zou een zwarte dag voor de democratie worden. Daarom de vraag tot één minuut stilte. Nu, dat vond ik een brug te ver en bedierf dan ook dat feestje door het woord te vragen en mijn gedacht duidelijk te ventileren.

Vooreerst is het aantal landen met opkomstplicht op enkele handen te tellen. In Europa zijn dit België, Luxemburg, Griekenland en Bulgarije. Wereldwijd ook niet altijd de fraaiste voorbeelden. Noord-Korea bijvoorbeeld. Daar moet je ook gaan stemmen. Je krijgt één kandidaat voorgeschoteld. Je kan ja of neen stemmen. Maar als je neen stemt moet je in een ander hokje gaan en word je vervolgt voor rebellie. Tja, je kan niet zeggen dat je menig niet gevraagd wordt, wel?

Waar ik vooral in geloof is, dat met het niet verplichten van mensen, het voor ons politici in de eerste plaats zaak is de mensen te overtuigen om te komen stemmen. We zullen goede kaarten moeten hebben om de burger te charmeren. Ikzelf ben daar niet bevreesd voor. Indachtig het feit dat ik alle mensen bezoek in aanloop van de verkiezingen zal het voor mij niet veel uitmaken. Al zal de toon van het campagne voeren wel degelijk anders zijn.

Finaal vind ik het stemrecht i.p.v. stemplicht een goede zaak. Want, wees eerlijk, wat is er mis met mensen terug hun vrijheid te geven? Vrijheid om te kiezen of niet te kiezen! En dit in tijden dat er veel meer mogelijk is om je stem te laten gelden. Stemplicht is gewoon oubollig en bovendien zeer paternalistisch.

De andere minuut stilte - die echt wel op zijn plaats is - zal dinsdag plaatsvinden. Na de hevige regenval van de voorbije dagen veranderden grote delen van Wallonië en in mindere mate Vlaanderen in ware rampgebieden. Wie het kolkende water door het stadje Pepinster zag stromen, kan alleen maar verbouwereerd zijn. Duizenden slachtoffers waaronder tientallen doden en een materiële schade die nog niet te overzien is.

Wat me mateloos stoorde, waren de reacties op sociale media omtrent de hulpverlening alsof die met opzet te wensen overliet. Kolkende rivieren, weersomstandigheden waarbij geen helikopter de lucht in konden, enz.. Begin er maar aan. Het spreekwoord “de beste stuurlui staan aan wal was bijna letterlijk te nemen. Want des te meer het water steeg, des te drukker bevolkt werd de kleiner wordende wal met betweters.

Maar diezelfde sociale media werd eveneens overspoeld door duizenden die hulp aanboden. Sociale media deed dan ook letterlijk haar werk. En zo hoort het.

Ten gronde zal over dit hele gebeuren nog veel gezegd worden. Is de kans in onze contreien voor milieurampen toegenomen door de klimaatverandering? Ik denk het wel. Het klimaat verandert steeds. Laat dat duidelijk zijn. En wat de impact van de mens daarop is, moeten we lessen trekken. CO²- uitstoot verminderen bijvoorbeeld. Maar we gaan wel de kerncentrales sluiten… Rijm dat een keer aan elkaar. Of ons beter beschermen door hogere dijken, opvangbekkens en misschien wel stuwdammen aan te leggen. Maar ook daar moeten we als individuele burgers diep in eigen boezem kijken. Want voor infrastructuurwerken van algemeen belang heb je ruimte nodig. En die ruimte is steeds van iemand. Probeer dat maar eens in handen te krijgen. Vaak jaren van procederen. Het eigen belang boven het algemeen belang; één van de ziektes van deze tijd. In minder democratische landen pakken ze dat anders aan. U moet plaatsmaken voor een bufferbekken bijvoorbeeld. Een bus zal de bewoners ophalen met in het beste geval een vrachtwagen er achter om ook je meubels mee te nemen. Protesteren is niet aan de orde. Neen, dat wil ik ook niet, maar bij ons is de slinger ver weg doorgeslagen in de andere richting. Hier kan niks of het is jaren procederen. Nu, ik ben slechts een leek, want ik zou echt niet weten welke bescherming je moet bouwen in een bergachtig gebied dat geteisterd wordt door 15cm neerslag in 24 uur. Daartegen is niks bestand, denk ik…

Wat er ook van zij, laat ons dinsdag ingetogen één minuut stilte houden en meewerken aan de wederopbouw. Allemaal samen!

Kris van Dijck

Dessel, 18 juli 2021