Man van de daad

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

Man van de daad

Herinneringen zijn zeer persoonlijk. Ze brengen ervaringen en mensen van vroeger weer tot leven. En des te verder dat verleden, des te meer ze ook onvermurwbaar gebeiteld zijn in ons geheugen. Als een mythe. Een vaststaand feit. Een axioma. Het is ook op onverwachte momenten dat ze plots boven water komen, die herinneringen. Bij een overlijden bijvoorbeeld. Zoals van de week toen ik via een facebookbericht van Sieglinde Brentjens het overlijden van haar papa Erwin vernam. 

Erwin Brentjens, een naam als een klok in de Vlaamse beweging. Ik was amper achttien en een overtuigd militerend TAK-tivist. Het Taal Aktie Komitee (TAK), een decennium voordien opgericht door meester Piet De Pauw, kende haar hoogdagen onder het voorzitterschap van Gentenaar Eric Crommelynck en actieleider, inspirator Erwin Brentjens. Het waren de beginjaren tachtig van vorige eeuw: de wandelingen voor Voeren Vlaams en tegen de verfransing. de acties voor het Vlaams schooltje in Komen en tegen de snelweg Pecq-Armentiers, plakcampagnes voor de Vlaamse kust en tegen de faciliteiten in de Brusselse randgemeenten,… Er ging haast geen week voorbij of Herman Verachtert pikte me de zaterdagochtend op waarna we naar Berchem kerk afzakten waar Erwin Brentjens ons met een autobus opwachtte om een legertje actievoerders naar een plek in Vlaanderen te brengen waar de actie van die dag gepland was. Dat kon ook Parijs of Hilversum zijn… En achter die bus een R4’tje van de BOB, Bijzondere Opsporingsbrigade van de Rijkswacht, om ons doen en laten te volgen. Zalige tijden en fier dat we waren. Erwin was de man van de daad.

Of onze amnestieacties in het najaar van 1984 en voorjaar 1985 met het oog op het bezoek van Johannes Paulus II aan dit land. Erwin was de initiatiefnemer. Met de trein naar Rome om met tientallen leeuwenvlaggen kerst te vieren op het Sint-Pietersplein. Zo imposant dat vlaggen er sindsdien verboden zijn. De petitieactie door 2.665 Vlaamse geestelijken ondertekend en door Erwin persoonlijk aan de kerkvorst in het Vaticaan overhandigd. Wat waren we fier. Erwin was de man van de daad.

Bijna dertig jaar later zouden onze wegen elkaar opnieuw kruisen. Na zijn TAK-tijd werd Erwin schepen in Kontich en na zijn verhuis naar Turnhout, waar hij schoolhoofd was, in 2012 lijstrekker voor de N-VA. In 2006 konden we in de Kempische hoofdstad geen deuk in een pakje boter slaan maar met Erwin aan de kop werden we zes jaar later op slag de grootste partij. De sjerp lag er voor het grijpen. Erwin werd burgemeester. Wat waren we fier. Erwin was de man van de daad.

Maar al snel doemden er onweerswolken op… De N-VA ploeg was van niks groot geworden. Te groot misschien en interne spanningen deden het schip kapseizen. Ik herinner me nog één van de avondvergaderingen in kazerne Blairon waarbij ik op en af Vlissingen reed om de boel te gaan lijmen. Het onweerde verschrikkelijk op mijn terugweg. Een slecht voorteken? Waarschijnlijk wel want de woorden die ik een paar uur voordien uitsprak bleken profetisch: “jullie kiezen allemaal voor N-VA, maar daarom nog niet voor elkaar. Dat zal toch jullie lot zijn. Samen, met elkaar, of niets.” Het werd niets. 

Duidelijk gemaakte afspraken werden overboord gegooid en engagementen werden zonder schroom genegeerd. De helft van de fractie ging immers samen met de oppositie een motie van wantrouwen stemmen in de gemeenteraad. Tegen Erwin. Tegen de meerderheid. Geen negen maanden nadat ze gestart waren lag de meerderheid er. Erwin incluis en de hele N-VA-ploeg, dissidenten en anderen, naar de oppositie. Ongelofelijk. Wat een naïviteit. Het moet Erwin en zijn naasten enorm veel pijn gedaan hebben. Dit verdiende hij in het geheel niet. Niemand verdient zoiets. En toch zeker Erwin niet. Hij nam afscheid van de Turnhoutse gemeenteraad met de woorden, geschreven door Remi Piryns, in één van de donkerste dagen van ons volk: "Heer, laat het Prinsenvolk der oude Nederlanden niet ondergaan in haat, in broedertwist en schande. Maak dat uit d'oude bron nieuw leven nogmaals vloeit. Schenk ons de taaie kracht om fier, vol vroom vertrouwen, met nooit gebroken moed ons land herop te bouwen. Tot statig als een eik voor U ons volk herbloeit."

Echter ook ik bleef met een wrang gevoel achter. Had Erwin voldoende zijn tanden getoond? Is dit dezelfde Erwin die ik aan het hoofd van TAK zag staan? Had hij niet meer leiderschap moeten vertonen? Zoveel vragen waarop ik nooit een antwoord zal krijgen. Eén ding is evenwel zeker; als men je kapot wilt, je vel wilt, dan sta je als individu machteloos en is er weinig tegen in te brengen. Erwin moest eraan en daarin was men wonderwel gelukt. Hoe moedig; als Caesar de messen in de rug gekregen. Het mag een wonder heten dat we als N-VA bij de eerstvolgende nationale verkiezingen van 2014 in Turnhout electoraal standhielden en dat Paul Van Miert vijf jaar na het debacle van 2013 het N-VA-schip opnieuw op koers kreeg waarbij de sjerp voor de tweede maal binnengehaald kon worden.

Beste Erwin,

Zoals we vroeger uit volle borst zongen: “Vooruit, Taktivisten, verbeten in de strijd. Wij weren ons dapper tot Vlaanderen is bevrijd. Wij verjagen de Franskiljonse kliek. Vecht met ons voor de Vlaamse republiek.” Zo zal ik je blijven herinneren, in houwe trouwe. Bedankt voor alles.

Kris van Dijck

Bédar, 7 augustus 2022