Stop CO2

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

Stop CO2

Delen van dit land en Duisland werden voor tien dagen door een ware zondvloed overspoeld. Heel de voorbije week stond verder in het teken van hulp en bezinning. In het zog daarvan stellen zich vele vragen. Terechte vragen, gelet op de immense schade en het onherstelbaar menselijk leed. Was dit voorspeld? Was er adequaat gereageerd? Het feit dat de bassins van Engie Electrabel uit voorzorg geledigd werden en dat van Eupen niet. Hoe komt dat? Had men niet tijdig kunnen evacueren? Vragen die toch wel een sluitend antwoord vergen. Zeker om er lessen uit te trekken. Met alle respect, maar in Vlaanderen wordt er voor minder een onderzoekscommissie in het leven groepen. Ik ben dan ook benieuwd… Gisteren zorgde overvloedige regenval opnieuw voor overstromingen, ondergelopen huizen en wegdrijvende auto’s. Het houdt blijkbaar niet op. Belangrijk punt van verklaring bij deze natuurrampen is de klimaatverandering die aan de oorzaak ligt. In het debat hierover in het Vlaams Parlement maandag deed vooral Groen hierover polemisch, met een bijwijlen krijsende voorzitter voorop. Zij noemde deze ramp een wake-up-call om eindelijk de klimaatwijziging aan te pakken. Dat het net haar partij is die van de weeromstuit onze kerncentrales wil sluiten en deze wil vervangen zien door CO2-uitspuwende gascentrales die de klimaatsverandering nog een bijkomende boost zullen geven, noch dat zij door de “media” gewezen worden op deze ongerijmdheid, kan er bij mij, nuchtere Kempenaar, niet in. Daarover deze column.

Is het toeval dat ik woensdag inzage kreeg in een voorpublicatie van professor Walter Bogaerts (KU Leuven) over de rol van kernenergie in heel het energie- én klimaatvraagstuk? Een ware openbaring na al wat er over kernenergie aan onzin en foute perceptie verspreid werd en wordt. In het boek, normaal vanaf september beschikbaar, wordt op een duidelijke wijze heel het kernvraagstuk uitgelegd. Van natuurlijk gegeven over de toepassingen voor energie en gezondheidszorg. Van mogelijkheden tot gevaren. Van het ontstaan van de nucleaire wetenschap tot het veelvoud aan toekomstperspectieven. 230 bladzijden voor een leek verstaanbaar en ondersteund met heel wat illustraties en filmpjes (bij het e-book). Om u appetijt te geven, enkele opmerkelijke gegevens uit het boek.

Zo was het voor mij al confronterend te lezen dat sinds mijn geboorte in 1963 tot nu wereldwijd meer commerciële energie geproduceerd en verkocht werd dan gedurende de hele wereldgeschiedenis voordien. Bovendien verdubbelde sinds begin jaren zestig van vorige eeuw het energieverbruik in onze lage landen aan de zee van 2.500 kilogram olie-equivalent per inwoner tot 5.000 kilogram olie-equivalent per inwoner. Ik alleen, maar ook u individuele lezer, verbruikt jaarlijks een hoeveelheid energie die gelijk staat aan 35 vaten of 5.565 liter aardolie. Dat kan tellen, neen? De Noord-Amerikanen zijn nog grotere slokkoppen, terwijl we ook wereldwijd een gestage toename zien. Ontwikkeling van landen en regio’s gaat nu eenmaal hand in hand met toenemende energievraag. Kortom, alle inspanningen tot besparen daargelaten, de energievraag stijgt en zal blijven stijgen.

Energie halen uit fossiele brandstoffen is uit den boze. De Europese Unie daagt ons allen uit met de zogenaamde Green Deal: tegen 2050 een klimaat-neutraal Europa. Dat wil zeggen nul uitstoot van broeikasgassen en wat er nog wel uitgestoten wordt compenseren met bijvoorbeeld het aanplanten van bossen. Allemaal goed en wel maar diezelfde oppervlakte is ook nodig om landbouw te bedrijven. We moeten nog eten, nietwaar… Dan maar naar de nul-uitstoot…

Wind- en zonne-energie. Mooi. Maar er daar mee komen? Nooit! Biomassa hoor ik sommige orakelen. Mooi. Hout opstoken wordt blijkbaar ook als groene energie aanzien. Hypothetisch: stook alle Belgische bossen op om elektriciteit te maken en we geraken vier maanden ver. Vier maanden!

Waar vele ecologisten steeds staan te zwaaien met allerlei rapporten en studies, is men oorverdovend stil over het VN-rapport van 2018 dat in al haar voorstellen en denkpistes onomwonden schrijft dat om tot een degelijke balans te komen kernenergie een onmiskenbare plaats heeft. Het staat er, zwart op wit. En vele landen, wereldwijd hebben het begrepen. Ofwel houdt men kerncentrales langer open. Of men bouwt nieuwe: China, India, Rusland, Verenigde Arabische Emiraten,… Maar ook in Europa: Finland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk. Momenteel zijn er 440 operationeel en zijn er 49 in aanbouw in 16 verschillende landen.

De tegenstanders schermen graag met de oplopende kosten en de grote vertragingen bij de bouw. Dat dit vooral het geval is bij de Europese projecten en niet bij de anderen, moet ons ook even tot bezinning brengen. Reden zou de verwaarloosde Europese toeleveringsindustrie zijn. Wordt het dan geen tijd dat we écht wakker worden?

In dat Europese Avondland spant België toch wel de kroon. Wij sluiten onze centrales en vervangen ze door gascentrales. Godbetert. We stonden aan de wereldtop in de productie van kernsplijtstoffen; brandstofelementen bij FBFC en MOX bij Belgonucleaire, beide in Dessel. We ontwikkelden opwerkingstechnologieën bij Eurochemic, ook in Dessel. Maar we lieten ons keer op keer door politieke kortzichtigheid en pleinvrees de kaas van ons brood eten. Onze Franse broeders zijn er steeds beter van geworden… Les Belges, horen we ze smalend zeggen in de Parijse salons. Alle hoop zetten we nu in op het Myrrha-project bij het SCK in Mol. Het is van moeten.

En wat denkt de bevolking? 63 % van de Belgen kiest voor nieuwe kerncentrales. In de top drie van redenen om nieuwe te bouwen: toeleveringszekerheid 35 %, kostprijs 21 % en geen CO2-uitstoot 16 %. Diegenen die tegen zijn, wijzen op: gevaar 44 %, vervuilend 24 % en ongezond 18 %.

Nog twee opmerkelijk feiten om af te sluiten: Als men dan toch mijn dorp en regio in een negatief daglicht wenst te stellen door de aanwezigheid van de nucleaire industrieën alhier en de mogelijke inpakt daarvan op mens en omgeving? Deze nucleaire bedrijven en onderzoeksinstellingen lagen tot 2010 in de schaduw van een kolencentrale van om en bij de 300 MWe. De rookgassen die decennialang door deze kolencentrale uitgestoten werden en de verbrandingsassen die in de streek veelvuldig gebruikt werden, waren meer bron van radioactiviteit dan alle nucleaire industrieën samen. En als je vreest dat het water in de rivier voorbij de kerncentrale een toename kent van 0,1 à 0,3 Bq/l (Becquerel per liter) naar 0,15 à 0,35 Bq/l, weet dan dat de melk in uw koelkast goed is voor 50 Bq/l. Gezondheid!

Kris van Dijck

Dessel, 25 juli 2021