Zal er nog stroom zijn?

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

 

Zal er nog stroom zijn?

 

Ook wij kregen gisteren de aanbeveling van onze energieleverancier, gas en elektriciteit, om te kijken of onze maandelijkse voorschotten nog wel gaan volstaan. Indien niet, zouden wij wel eens tegen een verrassende eindafrekening kunnen gaan aanbotsen, waarschuwt hij ons, inclusief een aanbeveling om de maandelijkse voorafbetaling substantieel te verhogen. Zover zijn we dan. De prijzen schieten als een raket de hoogte in.

Vandaar ook de dubbel gelaagde vraag boven deze column: “zal er nog stroom zijn?” Eerste laag - en daar schreef ik al uitvoerig over – of we in dit land niet op een stroom schaarste aan het aansturen zijn, maar ook een tweede laag: gaan onze mensen hun elektriciteit nog kunnen betalen? Gaan er gezinnen in stroomarmoede gestort worden? Ik huiver voor beide gedachten.

 

Gisteren bracht kamerlid Bert Wollants een duidelijke presentatie op de partijraad van de N-VA. Onze elektriciteitsfactuur bestaat uit verschillende onderdelen. Vooreerst de productiekost. Vervolgens de kost om die elektriciteit in uw woonkamer te krijgen, de zogenaamde netwerkvergoeding. Op beiden worden heffingen geheven door zowel de federale als de Vlaamse overheid. Denken we ook maar aan het spijzen van de groenestroomcertifitaten. En finaal wordt op dit alles nog eens een BTW van 21% aangerekend. Ook door de federale overheid.

 

Laat ons beginnen met de kostprijs om elektriciteit te produceren en de prijs waaraan die elektriciteit verkocht wordt. Dat is al een fenomeen op zich.

Elektriciteit wordt op verschillende manieren geproduceerd. Verschillende manieren die elk hun prijs hebben. Wind- en zonne-energie, kernenergie, of energie opgewekt in gas- of kolencentrales, allemaal hebben ze een andere productiekost. Echter, de prijs waaraan elektriciteit verkocht wordt, wordt bepaald door de duurste productie.

 

Uitgelegd met een voorbeeld. Je hebt 6 GW (gigawatt) aan elektriciteit nodig. De eerste GW wordt door zon en wind geproduceerd. Die hebben een aanzienlijke investeringskost en worden ruim gesubsidieerd, maar draaien of niet draaien kost niet meer of minder. De volgende 3 GW wordt geleverd door kernenergie. De totale productieprijs daarvoor is zowat 35 euro per 1.000 kWh. Deze zou normaalgezien kunnen verkocht worden aan een 40 à 45 euro waarbij de producent een kleine 10 euro winst maakt. Tenslotte het laatste restant, variërend tussen 2 GW en 3 GW, zeker op windloze en donkere dagen, wordt door gascentrales geleverd. De kostprijs hiervan is een veelvoud van de kerncentrales en komt op de markt voor een prijs variërend tussen 200 en 300 euro per 1.000 kWh met de huidige gasprijzen.

En wat gebeurt er nu? Die prijs, bepaalt door de laatste, bepaalt ook de prijs van de eerste twee, zijnde de stroom afkomstig van kernenergie aan de ene kant en zon en wind aan de andere kant. De kernenergie met een productiekost van 35 euro wordt voor diezelfde 200 à 300 euro verkocht. Maal zes. Maal acht. In Parijs (Engie) wrijven ze in hun handen. 

 

Waarom is die productie van elektriciteit met gas nu zo duur? Vrij simpel: 1. De prijs van gas zelf. En 2. De CO2-heffing die dient betaald te worden. Een heffing waar onze groene vrienden van vinden dat ze niet hoog genoeg kan zijn om die (extra) belasting in te zetten in een energietransitie. Een transitie naar waar? Ik zie ze niet meer want de enige echte klimaat vriendelijke, duurzame en betrouwbare energiebron, met name kernenergie kan men zonder een CO2-heffing vlot overeind houden… Mijn mening.

 

De gasprijs dan. Ook wij kochten nog een huis dat verwarmd wordt met aardgas. Dat was dé energiebron bij uitstek, en eenvoudig leverbaar via een breed uitgebouwd netwerk onder het openbaar domein. Je draait aan de knop en de verwarming start. Geen bestellingen die moeten geplaatst worden als bij een mazoutleverancier en goedkoop in onderhoud. De gasbel onder het Nederlandse Groningen deed ons leven als god in Frankrijk want gas was bovendien goedkoop.

Datzelfde gas moet echter ook onze gascentrales spijzen. We hebben dus veel, heel veel gas nodig. Het Groningse gas alleen volstaat daarbij al lang niet meer. 35% tot 45% van het Europees gas komt uit Rusland. Het is ons infuus geworden waarbij we aan Poetin hangen. Hij zit aan de knoppen en bepaalt onze leveringen. Even de kraan dicht en we kunnen ons in dekens hullen…

Maar niet alleen wij hebben gas nodig. Vooral in Azië is men uit op gas en de gastankers die vanuit Qatar en ander Arabische landen naar Europa stoomden, gaan voor nog meer geld naar de andere kant varen. Met andere woorden; er is een probleem op wereldschaal van meer vraag dan aanbod dat de prijs doet exploderen.

Conclusie: we moeten af van dat gas in plaats van nog meer afhankelijk te zijn van dat gas.

 

Op korte tijd kan de politiek niet stil zitten. Vele gezinnen stevenen af op drama’s. Ze kan snel ingrijpen in de heffingen. Federaal deed dat al met een vermindering van 2,75 euro (vergeet de komma niet te lezen). Vlaanderen snoeit 105 euro in je factuur.

9% van onze gezinnen genoten van het sociaal tarief. De federale overheid heeft die groep sinds februari vorig jaar doen vergroten tot 18% van de gezinnen. Goed voor hen. Maar wat met die andere, veel grotere groep middenklasgezinnen? Zij die werken en ondernemen en nooit een sociaal voordeel kunnen bekomen? Bert Wollants diende daartoe een wetsvoorstel in om iedereen, ook de werkenden, een belastingvermindering van 500 euro toe te kennen.

 

Woensdag hoorde ik in het parlement nog een collega orakelen dat het probleem kan opgelost worden door massaal zonnepanelen te installeren. Zal wel. Maar die zonnepanelen gaan geen elektriciteit leveren vanavond na 17u20 als de zon het voor vandaag voor bekeken houdt. (Ze toont zich vandaag helemaal niet...) Neen, het schip dient structureel gekeerd want de ijsberg is al gesignaleerd.

Een algemene reset dringt zich op. Stop subsidiëringen en heffingen en kies voor de rendabelste, duurzaamste, goedkoopste en zekerste energiebron zodat onze portemonnee het kan blijven trekken. Stroom voor iedereen: kernenergie.

Maak er toch maar een leuke zondag van.

 

Kris van Dijck

Dessel, 23 januari 2022