De Krak van Molderwood

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

De Krak van Molderwood

“Geachte burgemeester, Beste Kris, Het zou een eer zijn U te mogen begroeten op de boekvoorstelling van mijn tweede boek. Vriendelijke groeten, Joep.” Deze mail mocht ik een kleine maand geleden ontvangen. Donderdagavond was het zover. Plaats van gebeuren de Karmelietenkloosterkapel van het Rozenberginstituut in Mol.

Ik parkeerde mijn wagen op de parking van Het Getouw en stapte naar de ingang van de school waar twee rijkswachters, inclusief platte klakken en oranje regenmantel, in het half duister de wacht optrokken en me de weg wezen naar de plaats van gebeuren. Even om de hoek een stationair draaiende oranje gestripte Golf GTI (bouwjaar 1986) met blauwe zwaailampen om de setting compleet te maken. Ik waande me in de jaren tachtig. Mijn begroeting aan hen: “dat is lang geleden”, deed hen bedenkelijk naar mij kijken. “Kennen wij u”, zag ik hen denken. Waarbij mijn dat-is-lang-geleden enkel op hun kleding sloeg. Ja, het was lang geleden. Het deed me immers aan mijn jonge jaren denken. Zoals gezegd de jaren tachtig. Jaren van bruut crimineel geweld met de Bende van Nijvel en de CCC maar ook van betogingen en politieke acties waarbij ik de rijkswacht niet onmiddellijk met mijn vriend associeerde niettegenstaande mijn vader zelf een rijkswachter was - voor ik geboren werd - die na een dramatisch verkeersongeval in 1958 uit dienst ging. Zijn authentieke kepie gaf ik onlangs nog cadeau aan mijn dochter die haar opleiding volgt bij de Antwerpse lokale politie om het familiaal luik compleet te maken.

Wie is Joep? Joep, Jozef Soete, een buitengewoon vriendelijke man, leerde ik lang geleden kennen. Iets ouder dan ik, speelde hij basketbal bij Vabco Mol en nadien Nuclea Mol. Hij was veel beter dan ik, en vervoegde in zijn jonge jaren de rijkswacht. Ja, de rijkswacht zoals we die nu in de Tv-serie 1985 leren kennen. À propos, toen ik voor drie weken aan een oud-rijkswachter, dorpsgenoot vroeg of die sfeer, zoals in de Tv-serie neergezet, strookte met de werkelijkheid, kreeg ik een affirmatief antwoord. Na de politiehervorming belandde Joep bij onze lokale politie Balen-Dessel-Mol en werd wijkagent.  

Wat is er nu zo speciaal aan Joep? Enkele jaren geleden schreef hij zijn eerste boek ‘Wachter of Werker’. Daarin zijn levensverhaal. Een autobiografie van hoe het gezin Soete vanuit Leopoldstad, het huidige Kinshasa, met een tussenperiode in Brugge uiteindelijk in Mol belandde, hij zijn weg moest vinden tussen de door de band genomen stroeve Kempenaars, iets dat mijn eveneens uit Brugge afkomstige vrouw ervaart, een moeilijke thuis met een tirannieke vader kende en finaal rijkswachter werd. Joep was geen gewone rijkswachter zoals we konden lezen. Was hij de behoeder van de wet? De pakkeman mè de langen arm, zoals De Strangers zongen? Of toch meer de maatschappelijk assistent?

Van dat alles iets zoals de titel van zijn eerste boek ons leerde: ‘(Rijks-)wachter of (maatschappelijk) werker’. Zijn jeugdjaren vormden hem tot wie hij werd. Zo gaat dat nu eenmaal: de opvoeding. En ik moet eerlijk zijn, als ik dat alles nu in ogenschouw neem, betrap ik mezelf erop dat ik eigenlijk nooit diepgaand met Joep gesproken heb. Het obligate goeiedag of  hoe-gaat-het-er-mee daar gelaten. Want daar bleef het vaak bij. Ja, Joep, zeker nu je sinds een jaar in Dessel woont, moeten we dat toch eens doen…

Maar nu zijn nieuw boek ‘Het geheime leven van ‘de krak van Molderwood’’. Het is een volledig fictief verhaal in het Kempische Molderwood waar de dancing The Red Ark in de ontwijde Sint-Judaskerk het decor en de buitenwipper John J. Adamski de spilfiguur zijn. Ik ben gisterenavond beginnen lezen dus veel kan ik er zelf nog niet over vertellen maar wat de boekvoorstelling en de dialoog tussen Gerard Kees en Joep me leerde, boeide me wel enorm. Het nieuwe boek is dus verre van een autobiografie maar is wel geënt op het mens- en wereldbeeld van Joep. Het geloof in het goede van de mens. En dat een ontsporing in het leven niet mag beletten dat een tweede kans steeds mogelijk moet zijn. Joep draaide het spreekwoordelijke ‘in elke mens schuilt een potentiële moordenaar’ van Jef Vermassen om in ‘achter elke moordenaar schuilt een mens’. Een doordenker die ook meester Vermassen bezigt want bij hem luidt het ‘moordenaars zijn en blijven mensen, hoe monsterachtig hun daden ook lijken, ze komen uit alle rangen en standen’.  

Is het toeval dat ik net van de week de podcast beluisterde over het leven van Philippe Lacroix ‘Ik was gangster’. Ken je hem nog? Hij was het brein van de Bende Haemers (ook jaren tachtig). De bende die post- en geldtransportovervallen aan elkaar reeg en daarbij het dodelijk geweld met explosieven en vuurwapens niet schuwde. Het meest tot de verbeelding sprekende werd de ontvoering van oud-premier Paul Vanden Boeynants op 14 januari 1989.  

Na zijn arrestatie in Colombia in 1991, een spectaculaire ontsnapping uit de gevangenis van Vorst in 1993 en een nieuwe arrestatie vier dagen later werd Philippe Lacroix door het Belgisch gerecht ter dood veroordeeld. Het was ook een rijkswachter die hem nadien tot inzicht deed komen zijn uitzichtloze leven van levenslange gevangenisstraf een wending te geven. Hij ging studeren. Germaanse filologie. In 2004 werd hij vervroegd vrijgelaten en is sindsdien leraar Nederlands. Het kan dus.

Of wat te denken van de basketter Sebastien Bellin die de bomaanslag in Zaventem overleefde, nu als invalide verder door het leven moet en toch over vergeven van de terroristen spreekt om zijn eigen ziel tot rust te brengen.

Met wat ik uit het eerste boek van Joep en de boekvoorstelling vrijdag leerde denk ik dat de hoofdpersoon in ‘Het geheime leven  van ‘de krak van Molderwood’’ in grote mate het verhaal van Joep vertelt. Of toch minstens dat van een man die geen gemakkelijke kinder- en jeugdjaren kende, steeds zoekende, weerbaarheid kweekte. Niet alleen het belang van opvoeding, maar meer nog het ontbreken ervan erkent. ‘Afvoeding’, hoorde ik Joep het vrijdag noemen. Een fictief persoon gebruiken als dekmantel om te vertellen wat je te vertellen hebt, gebaseerd op ervaringen, dromen en gedachten, de wil om voor anderen te zorgen en daarbij je eigen kwetsbaarheid wat verbergen. Zou het kunnen? Ik kan natuurlijk mis zijn. Toch eens dringend met Joep gaan babbelen.

In ieder geval ook vrijdag gehoord; voor alles wat je doet ben je zelf verantwoordelijk. Het is gemakkelijk om wat je fout doet in de schoenen van anderen te schuiven: een slechte jeugd, verkeerde vrienden,... ‘Ja, maar’, is daarbij een goedkoop en eenvoudig alibi. Neen. Zo werkt het niet. Je hebt steeds zelf de mogelijkheid om keuzes te maken. En als het toch eens mis loopt moet eenieder ook de kans krijgen om zijn leven terug op de rails te krijgen. Een tweede kans. Die verdient iedereen doch staat vaak haaks op wat de goegemeente roept en tiert. Laat staan dat onze huidige gevangenissen daartoe in staat zijn. Enkele uitzonderingen zoals Lacroix buiten beschouwing gelaten weliswaar...

In ieder geval roept het boek bij mij vele vragen op. Tijd dus om op deze zondagochtend de PC dicht te klappen en nieuwsgierig verder te lezen. Fijne zondag nog.

Kris van Dijck

Dessel, 12 maart 2023

Het geheime leven van ‘de krak van Molderwood’ van Joep Soete is uitgegeven bij www.boekscout.nl   Voor meer info: joepsoete@hotmail.com