De democratie in gevaar

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

De democratie in gevaar

De uitzondering bevestigt de regel. Vandaag verschijnt mijn column een dag later. Het loopt immers ook niet altijd zoals een mens het wenst. Flexibiliteit is dan een noodzaak en het verhaal dat ik dit weekend wilde brengen is niet direct van het opbeurende soort. Maar ook dat moet verteld worden…

Peilingen tonen al langer aan dat het geloof in de democratie in België sterk onder druk staat. In Vlaanderen én in Wallonië. In De Morgen luidde het eind 2021 dat 24% van de Belgen wil dat de huidige parlementaire democratie vervangen wordt door een ander systeem. Bij een peiling van de RTBF antwoordde in diezelfde periode 37,4% van de ondervraagden dat de samenleving beter beheerd zou worden als de macht in handen van één leider geconcentreerd is. Volgens de RTBF willen vooral jongeren, niet-actieven, arbeiders en mensen met een diploma van lager en middelbaar onderwijs een sterk regime. “Akkoord of helemaal akkoord”, antwoordde 47% van de 25-34-jarigen. Mag ik dat beangstigend noemen? Hebben we dan geen lessen getrokken uit het verleden?

Is dat in andere landen veel beter? Ik vermoed het niet. Overal ontwar je antidemocratische krachten zowel religieus geïnspireerd dan wel van extreem rechts of extreem links allooi. Alleen dat die laatste groep blijkbaar op wat meer clementie kan en mag rekenen. Met hen wordt in onze parlementen ongelimiteerd samengewerkt terwijl aan hamers en sikkels heel wat bloed kleeft. Maar goed, ik ga hier niet de processen van de extremen maken. Eerder een lans breken voor de democratie zelf.

“Democratie (van het Grieks dèmos, "volk" en kratein, "heersen", dus letterlijk "volksheerschappij") is een bestuursvorm waarin de wil van het volk de bron is van legitieme machtsuitoefening. Men onderscheidt directe democratie, waarin burgers persoonlijk stemmen over wetten, besluiten en benoemingen, en indirecte, waarin het volk zich laat vertegenwoordigen door een gekozen orgaan, zoals een raad of parlement.” Zo lees ik letterlijk op wikipedia. Dit is de basis.

45,7 procent van de wereldbevolking woont in een land waar een soort van democratie bestaat. En als de landen gerangschikt worden, staat België binnen dat klassement nog altijd als een ‘gebrekkige democratie’ geboekstaafd, op de 36e plaats. Verbaast het iemand? Een land waar twee democratieën letterlijk naast elkaar bestaan en leven. Een Vlaamse en een Franstalige die, en dat blijkt meer en meer, niet complementair zijn. In dit land vindt men steevast een akkoord om niet akkoord te zijn. Lees gisteren Koen Geens in De Zondag. https://www.dezondag.be/de-zondag/actua/koen-geens12022023/  Om de feiten kan niemand heen. Immobilisme troef terwijl er torenhoge uitdagingen op ons liggen te wachten.

Is het in Vlaanderen beter? Ja! Daarop zeg ik driewerf ja. Ons budget, en dat voor de toekomende generaties is wel op orde. De honderden instellingen en duizenden medewerkers in onze scholen, woonzorgcentra en kinderopvangen leveren prachtig werk. De rotte appelen, die er zijn, verschrompelen ten aanzien van het vele goede en moois dat dagelijks gepresteerd wordt terwijl vele Vlamingen aan het werk zijn, belastingen betalen en de samenleving dragen. Op politiek vlak worden moeilijke dossiers wel degelijk aangepakt en leiden ze tot oplossingen. Wat men ook beweert. Toch zijn er heel wat pennen en stemmen die omdat België niet werkt er alles aan doen om te doen uitschijnen dat Vlaanderen ook niet werkt. Het is pertinent onwaar, terwijl de toon die ze aanslaan enkel en alleen de antidemocratische krachten wind in de zeilen geeft. Een zeer gevaarlijk spel dat opgevoerd wordt.

Tot slot mist de Vlaamse democratie haar sluitstuk. Een echte democratie bestaat uit drie machten. De eerste macht de wetgevende, het parlement, de tweede macht de uitvoerende, de regering, en de derde macht de gerechtelijke. Die laatste staat in Vlaanderen niet op punt; een eigen gerechtelijke macht.

Diegenen die de voorstellen dienaangaande van minister Zuhal Demir meewarig afwijzen vraag ik toch eens twee minuten na te denken. In dit land is het vertrouwen in politie en justitie onder de helft gezakt. Wat investeringen in justitie betreft zijn we de voorlaatste van de Europese klas. Gevangenen worden aan ons land niet uitgeleverd omdat we hen niet kunnen opvangen zoals het hoort. Onze gevangenissen puilen uit en straffen worden niet uitgezeten. De federale en gerechtelijke politie blijven onderbemand en ondergefinancierd. Voor wie finaal denkt dat ons voorstel een droom is van alleen Vlaamsnationalisten; in 2004 schreef SP.a-kopstuk (nu Vooruit) Renaat Landuyt al het boek “Het Vlaams gerecht”. En gelijk had hij.

Kris van Dijck

Dessel, 13 februari 2023