De canon van Vlaanderen

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

De canon van Vlaanderen

Vandaag een kortere column maar met genoeg linken om je zondag te vullen.

Een half jaar voor de canon van Vlaanderen opgeleverd wordt, zal eind deze maand de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten er het proces over voeren. Als ik de sprekerslijst bekijk zal dat niet gebeuren met woord en wederwoord zoals je dat toch van een wetenschappelijke instelling zou mogen verwachten. Neen, enkel aanklagers die in een vijfentachtig bladzijden tellend pamflet intentieprocessen ontwaren en beschuldigingen uiten, in dit geval naar mijn partij, de  Vlaamse overheid én de eerbiedwaardige commissie, om hen te veroordelen nog voor er nog maar iets van de tekst van de canon gekend is. Het doet me wat denken aan het Terreurbewind van Robespierre… Het vermoeden van schuld volstaat om onder de guillotine te belanden.

Het was De Standaard die van de week het pamflet in de kijker plaatste. Ik zie Bart Brinckman het al likkebaardend op zijn computer intikken. Geen kat had er tot dan van gehoord. Ik deed dan ook de moeite gisteren dat pamflet te lezen. Eerste vaststelling; ik had een hogere pet op van de Koninklijke Academie die gehuisvest is in het voormalige paleis van Oranje in Brussel. Maar nu even de feiten op een rijtje.

Het idee van een canon van Vlaanderen werd verankerd in het Vlaams regeerakkoord van 2019. Wat de bedoeling is en wat die niet is vind je op hun webstek. Ik raad je aan even de moeite te nemen en daar door te gaan. Zeker de opdrachtbrief hoor je te lezen: https://www.canon.vlaanderen

Voor mij zijn volgende argumenten relevant om ook in Vlaanderen een canon te hebben: besef bij al onze inwoners wat de rijkdom van onze cultuur is, van waar we komen, dat wat we nu kennen haar wortels heeft, dat niet alles evident is, en dat we samen als samenleving een opdracht hebben naar elkaar toe. Over dat laatste straks iets meer. Als ik het pamflet lees; dat mag niet. https://kvab.be/sites/default/rest/blobs/3564/mw_canon.pdf

De eminente historici van onze universiteiten ontwaren vooreerst wat ze noemen een vreemdsoortige coalitie van Vlaams-nationalisten, anders-globalisten en cultuurcritici. Drie groepen die op de brandstapel (of is het de guillotine) moeten. De eersten willen hun cultuur “zuiver” houden. Je moet het toch maar durven schrijven. Ik ken en kende een schare historici in het Vlaams-nationale kamp die van een heel ander niveau zijn en waren. Mijn eigen voorzitter Bart De Wever bijvoorbeeld of Paul Cordy. Wijlen Walter Luyten, Eric Defoort of Chris Vandenbroeke. Over die laatste ook een grote leugen in het pamflet op bladzijde achttien. Professor Vandenbroeke lukte er wel degelijk in om zowel de Vlaamse Leeuw als symbool en lied als het Memoriaal van de Vlaamse ontvoogding (IJzertoren) te laten opnemen in de eindtermen van het lager onderwijs. Staande de commissie vergadering aanvaard en goedgekeurd met welwillendheid van minister Van den Bossche. Ik zat er letterlijk naast. Is eerlijkheid geen basiswaarde voor historici? Onze cultuur was, is en zal ook nooit “zuiver” zijn. Elke cultuur is steeds onderhevig aan invloeden van buitenaf. Niks is “zuiver”. Ik vrees het geweten van de penhouders ook niet…

De anders-globalisten wordt verweten voor verbondenheid en authenticiteit te pleiten. Is een samenleving waarin verbondenheid heerst dan niet belangrijk om solidariteit te betonen? Om samen een sociale zekerheid uit te bouwen? Waar we krachten bundelen om zwakkeren te dienen? Niet voor onze intelligentsia… Gevaarlijk…

De cultuurcritici wordt dan weer verweten dat ze het betreuren dat ons volk te weinig haar geschiedenis kent. Ja, ja, je leest het goed. Onze historici hebben problemen met het feit dat de weinige kennis van ons verleden gelaakt wordt. Is het daarom misschien dat we niet bij deze schare goed gesubsidieerde historici moeten zijn als we over ons verleden willen leren maar wel bij heren als Johan Op de Beeck of Bart Van Loo, die ik niet in het Vlaams-nationalistisch kamp wil trekken, maar ons wèl onze geschiedenis leren.

Een volk heeft mijns inziens wel degelijk een canon nodig. Eén die geen partijpolitieke doelen nastreeft maar wel een gemeenschap, een samenleving opbouwt. Die samenleving, daar draait het nu net bij mij om. Wat onze afkomst ook is, we wonen hier wel samen. We delen een gemeenschappelijke ruimte. Om elkaar te verstaan dienen we in de publieke ruimte dezelfde taal te spreken. Geen toren van Babel in Vlaanderen (afbeelding) waar het project om een toren te bouwen door God gefnuikt werd toen Hij de mensen verschillende talen liet spreken en ze elkaar niet meer verstonden. Zo vertelt het verhaal het ons toch. Dienen we waarden en normen te respecteren. Die weliswaar evolutief zijn, maar er wel voor zorgen dat er een balans is tussen rechten en plichten. Dat in het Vlaanderen van de eenentwintigste eeuw vrouwen en mannen gelijke rechten hebben. De regenbooggemeenschap haar plaats kan innemen. Die gemeenschapsvorming wordt door de penhouders van het pamflet als gevaarlijk omschreven. Wat is daar gevaarlijk aan? Als mensen binnen een samenleving een zekere verbondenheid en solidariteit ervaren. Zie wat ik hierover voor een half jaar schreef toen we Denemarken bezochten: https://www.krisvandijck.be/nieuws/danish-dynamite?pq=search/site&keywor...

Ook een land met een canon. Met een sterk wij-gevoel en waar solidariteit zwaar doorweegt. Ik ben jaloers op zo een volk. Op zo een natie. Is het fout om naar zo een natie te streven? Ik droom er alvast van.

Je gelooft het of niet, maar bij het lezen van het pamflet overviel me een zeker defaitisme. Waarvoor doen we het toch allemaal? Als zelfs onze intelligentsia het laten afweten. Waarin investeren we dan nog?

Weet je, ik ga zo dadelijk Sinterklaas en zijn Zwarte Pieten in Dessel ontvangen, zolang het nog mag… Fijne zondag nog.  

Kris van Dijck

Dessel, 6 november 2022