90 jaar Witgoor

Elke zondag belicht ik een onderwerp dat me de voorbije week opviel…

90 jaar Witgoor

De voorbereidingen voor de musical Wettewa in het teken van 750 jaar Dessel, die volgend jaar in mei zal opgevoerd worden, komen steeds meer in een stroomversnelling. Op 22 september zat de podiumzaal van Tabloo al vol met enthousiaste mensen die voor of achter de schermen willen meewerken. De podiumbouwers en de naaiploeg weten al wat doen en de voorbije week werden de audities gehouden voor acteren, dans en zang. Ook hier meer dan tweehonderd kandidaten, wat een reuze succes is. Er ligt nog veel werk op de plank. Dat is goed. Heel het gebeuren zorgt immers voor een positieve sfeer en beleving in heel het dorp.

Naast al die voorbereidingen mogen we een ander feest niet vergeten. Volgend weekend wordt 90 jaar Witgoor gevierd. Voor wie niet van Dessel is; Witgoor en Dessel is een boeiend verhaal van twee gemeenschappen gescheiden door een gracht met hun eigen kerk, hun eigen verenigingsleven, hun eigen scholen en niet te vergeten, hun eigen voetbalclub. Vooral dat laatste heeft de geschiedenis van onze beide dorpsdelen gekleurd. Dessel, of ‘die van de Met’ (Markt) zoals men in Witgoor zegt, bevindt zich ten westen van de Gracht, een oud afwateringskanaal dat de gemeente Dessel van Noord tot Zuid doorkruist en in twee snijdt, waarbij  Witgoor zich ten oosten van die Gracht bevindt. Eigenlijk is die geschiedenis helemaal nog niet zo oud, terwijl die opsplitsing als een DNA in het lichaam van elke Desselaar aanwezig is. Zeker in Witgoor leeft het enorm sterk.

Even terug in de tijd. Het ontstaan van Dessel situeert zich in 1271. Niet als een gemeente, wel als een zelfstandige parochie met kerk. Tot aan de Franse Revolutie en de bezetting door de Fransen van onze contreien waren godsdienst en overheidsgezag één en ondeelbaar. Daar kwam dus pas op het einde van de 18de eeuw verandering in.

Witgoor daarentegen staat reeds in de 17de eeuw vermeld als één van de vier gehuchten van Dessel waarvan ik Heide en Brasel nog niet vermeldde. Maar wat weinigen nog weten, is dat het gehucht Witgoor helemaal niet lag waar het nu ligt. Waar nu de Gracht de iconische grens is, stond de kapel van Witgoor, ja elk gehucht had haar gebedshuis, voor de Gracht. Het is te zeggen aan de Desselse kant van de Gracht.  Daar waar de Kromstraat op het Zandvliet uitkomt. Die kapel, net als die van Brasel, verdween eind jaren zestig toen de wegen Zandvliet en Brasel gebetonneerd en verbreed werden. Veel aandacht voor monumenten had men toen niet echt… Van het torentje van die kapel werd een monumentje gemaakt dat op de hoek van het Meiplein staat.

Die Gracht werd ook pas gegraven in het midden van de 19de eeuw als onderdeel van irrigatie- en bevloeiingskanalen in Arendonk om er de arme Kempense zandgrond beter geschikt te maken voor landbouw. Voor alle duidelijkheid; de kapel van Witgoor stond er dus al voor dat de Gracht gegraven werd en stond dus aan de Desselse kant.   

Na de Eerste Wereldoorlog kende Dessel een demografische groei, ook in een vrij nieuwe woonkern één kilometer verder over de Gracht. Op oude geografische kaarten “Op ’t Eynde” genoemd. Die woonkern zal ook Witgoor gaan heten. In 1932 werd door het gemeentebestuur het licht op groen gezet om daar klaslokalen op te richten zodat de kinderen niet langer de verre afstand naar de Desselse scholen moeten overbruggen. Te voet, zoals dat toen ging. Twee voor de jongens door de gemeente waarbij de zusters Annonciaden niet achter konden blijven. Zij bouwden er een klooster en klassen voor de meisjes. In één van die klassen werd in 1932 de eerste eucharistieviering opgedragen door pastoor Rombouts (vandaar de Romboutsstraat) pater in Postel en de eerste pastoor van Witgoor. De plannen voor klooster en school werden getekend door architect Stan Leurs. Het is diezelfde architect die de kerk ontwierp die twee jaar later kon ingezegend worden. Op de plannen van de voor die tijd uitermate moderne kerk zien we een torenspits die nooit uitgevoerd werd. Gelukkig misschien. Enfin, mijn mening…

Wat nog meer tot de verbeelding van de Witgoornaar spreekt is de voetbalclub die één jaar later boven de doopvont gehouden werd toen men zich met stamnummer 2.065 aansloot bij de Belgische voetbalbond. ‘Geel en groen’ zijn van dan af aan synoniem voor de ziel van heel Witgoor. Daar kan niks boven. Ik ken geen gemeenschap die zo aan haar kleuren gehecht is. Het was ook Witgoor Sport dat in de jaren zestig als eerste Desselse club de poort naar het nationale voetbal open beukte en ook als eerste tweedeklasser Dessel Sport het nakijken gaf in 1981. Die laatste zou jaren later daar wel een gevestigde waarde worden. Het is sowieso een unicum dat een kleine gemeente als Dessel al sinds de jaren zestig prominent met twee clubs in het nationaal voetbal actief is en dit nog steeds onder eigen stamnummer en zonder fusies.

In die negentig jaar evolueerde Witgoor enorm. Nieuwe straten werden getrokken, wijken zagen het licht, moderne infrastructuur werd opgebouwd: parochiecentrum, toeristentoren, chiro-lokalen, sportpark De Wouwer en voor de school en de Scharnier worden plannen gesmeed. Het verleden is mooi. De toekomst oogt beloftevol.

Witgoornaren mogen dus tweemaal de feestmuts opzetten. 90 jaar Witgoor en 750 jaar Dessel. Het is niet iedereen gegeven.

Kris van Dijck

Dessel, 23 oktober 2022